Inspiratieblog: Buiten leren!

Het is lente! De vogeltjes fluiten, de dagen worden langer en de zon laat zich meer zien. Hier maken we in het onderwijs graag gebruik van om nog meer dan anders met de kinderen naar buiten te gaan. In deze blog willen vertellen Evelyn Dijks, ambassadeur bij Kleuteruniversiteit en leerkracht in het Cluster 2 onderwijs, en Nena Heesakkers, ambassadeur bij Junioruniversiteit en leerkracht bij Stichting Rijdende School, je meer over de voordelen van buiten leren.

Buitenspelen is gezond

Laten we beginnen een opfrisser; het belang van buitenspelen. Naast dat kinderen hun energie kwijt kunnen, is het ook goed voor de motorische ontwikkeling. Ze ervaren hoe het is om verschillende bewegingen te maken en worden er steeds behendiger in ter bevordering van de grove motoriek; rennen, springen, klimmen, balanceren, glijden, gooien, vangen, fietsen en ga zo maar door.

Wanneer kinderen tijdens het buitenspelen in contact komen met andere kinderen ontwikkelen ze ook hun sociale en emotionele vaardigheden. Ze leren samenwerken, en krijgen te maken met het winnen of verliezen van een spelletje. Buitenspelen heeft eveneens een positief effect op het concentratievermogen en de leerprestaties van kinderen. Kinderen die vaak buitenspelen hebben over het algemeen een betere hersenontwikkeling en een groter leervermogen dan kinderen die dit minder doen. Bij ons gaan bijvoorbeeld ook regelmatig de materialen uit de klas naar buiten. We laten de kinderen dan buiten spelen met blokken, de treinbaan of ze spelen een gezelschapsspelletje in het gras. Een snelle en simpele aanpassing waardoor kinderen nog meer buiten zijn.

De ontwikkeling van de hersenen

De hersenen ontwikkelen zich tot ongeveer je 25^e. Bij de geboorte zijn bijna alle zenuwcellen al aanwezig. Na de geboorte gaan je hersenen steeds beter werken door nieuwe en snelle verbindingen te maken. Niet het aantal hersencellen is van groot belang voor het leren, maar het maken van die nieuwe verbindingen en het aanleggen van netwerken in de hersenen.

In de kindertijd zijn hersenen zeer gevoelig voor prikkels en nieuwe dingen. Kinderen leren daardoor van nature gemakkelijker en sneller. Het aantal nieuwe verbindingen neemt zo snel toe dat de hersenen tussen het 2^e en 4^e levensjaar explosief groeien. Het stimuleren van het versterken van deze verbindingen is op de basisschool extra belangrijk, want vanaf ongeveer 12 jaar begint tijdens de puberteit, als het ware het snoeien in de hersenen. De verbindingen tussen zenuwcellen die niet actief zijn verdwijnen. De verbindingen die veel worden gebruikt, worden juist versterkt. Het herhalen en automatiseren van lesstof is daarom zo belangrijk. Je hebt misschien weleens gehoord van het geitenpaadje dat een snelweg wordt. Een prachtige metafoor om visueel te maken waarom we in het onderwijs herhalen. Hoe vaker je over het pad heen gaat, hoe duidelijker het pad zichtbaar wordt. Door dit op verschillende manieren te doen kunnen gebieden in de hersenen steeds beter samenwerken.

Bewegend leren
Tijdens het buitenspelen zijn kinderen aan het bewegen, waarbij diverse ontwikkelingsgebieden worden gestimuleerd. Naast de geplande buitenspeeltijd proberen we ook steeds meer bewegend leren te integreren in het rooster. We integreren bewegen in het ontwikkel- en leerproces van kinderen en combineren dit met bestaande activiteiten en lessen.

Nu lijkt het alsof we voor bewegend leren altijd naar buiten moeten, maar dat is zeker niet het geval. Zo zijn de bewegend leren video’s van Meester Sander al duizenden keren bekeken. Heb jij deze ook al eens aangezet in de klas? En ken je het boek Ritmo Go! al? Met dit boek kunnen kinderen bewegen op muziek, terwijl ze zichzelf helemaal kunnen inleven in een verhaal. Andere voorbeelden zijn het rondlopen door de klas om te zoeken naar bepaalde kleuren, vormen, cijfers of letters om het beeld te herkennen en toe te passen. Versjes en liedjes aanleren met ondersteuning van bewegingen om het beter te onthouden. Daarnaast zijn kleuters voortdurend in beweging met hun lijf als ze spelen in één van de hoeken. En gelukkig is er ook specifiek aandacht voor motorische vaardigheden in de speelzaal.

Buitenlessen

Als het weer het toelaat kun je het hele jaar door buitenonderwijs geven en hoe leuk kan het zijn om af en toe lekker buiten in de plassen te stampen op een regenachtige dag? Naast dat buitenlessen veel goeds doen voor kinderen, zijn er tegelijkertijd zoveel doelen waarmee je (on)bewust aan de slag gaat. Tijdens een wandeling door de buurt van de school kom je veel cijfers en letters tegen, denk aan huisnummers, kentekenplaten, verkeersborden enzovoort. Of tijdens een wandeling door het bos worden veel verschillende zintuigen geprikkeld:  Welke dieren hoor je? Wat zie je? Wat ruik je? Voelen alle bomen hetzelfde?

Praktische tips
Tot slot willen we je nog een aantal praktische tips meegeven om buiten leren zo snel mogelijk in te zetten in jouw groep.

Stoepkrijt

• Geef de kinderen op verschillende plaatsen op het schoolplein een opdracht: teken een vorm, schrijf een cijfer of letter, geef een cijfer of dobbelsteenstructuur weer en laat ze daarbij de juiste hoeveelheid bij tekenen.
• Laat de kinderen verschillende schrijfpatronen maken. Rechte lijnen, golven, hoekige lijnen door stoeptegels te volgen.
• Laat de kinderen de stand van de zon onderzoeken. In tweetallen tekenen de kinderen elkaars schaduw om op het schoolplein. Doe dit in de ochtend en bekijk ’s middags wat er is veranderd.

Hoepels

• Laat de kinderen een hinkelparcours neerleggen met de hoepels.
• Gebruik hoepels in verschillende kleuren en laat de kinderen voorwerpen zoeken in dezelfde kleur als de hoepel.
• Noem een woord en laat de kinderen het aantal klankgroepen springen dat dit woord bevat.

Verven

• Neem kwasten en wat water mee naar buiten, zodat de kinderen kunnen gaan ‘verven’ met water op de tegels.

Speurtochten

Tijdens de lockdown periode heeft Kleuteruniversiteit diverse speurtochten gedeeld waarbij kinderen actief in hun omgeving op zoek gaan naar bepaalde vormen, letters en/of cijfers. Junioruniversiteit heeft dit goede idee opgevolgd, bekijk hier de speurtochten! Daag de kinderen uit te zoeken naar tegenstellingen en geef ze een device mee voor het fotospel. Kies enkele speurtochten uit voor je groep en zorg dat hiervan altijd een aantal klaarliggen.

Wil je tips hoe je tijd kunt maken om met de klas naar buiten te gaan? Lees dan ook de inspiratieblog van Junioruniversiteit ambassadeur Nadia Kuipers waarin zij je vijf tips geeft om vaker met je klas naar buiten te gaan! We hopen je te hebben geïnspireerd om meer momenten op te zoeken om activiteiten buiten uit te voeren. Wil je meer van ons onderwijs zien? Volg ons dan op Instagram @juf_evelyn en @juf.nena.