Stimuleer het hogere orde denken met denksleutels + gratis download

Kim Thewissen is leerkracht van groep 1/2 op Kindcentrum Anne Frank in Maastricht en Maartje Ramakers is leerkracht van groep 1/2/3 op basisschool de Weiert in Arcen. Beiden zijn ze ambassadeur van Kleuteruniversiteit. In deze blog vertellen ze hoe zij aan de slag gaan met denksleutels in hun klas én delen ze een download met thematische zomer-denksleutels.

Wat zijn denksleutels?

Denksleutels zijn vragen die leerlingen uitdagen tot een andere manier van denken. Ze zijn ontwikkeld door Tony Ryan: een leerkracht, adviseur bij universiteiten en scholen, spreker en auteur. Hij interesseert zich in het leren en anderen helpen kritisch en creatief te denken, om het leren zo authentiek en zinvol mogelijk te maken. Zo ontwikkelde hij ook de denksleutels.

Er zijn twintig verschillende sleutels, met elk een eigen manier van vraagstelling en zijn geschikt voor alle kinderen van de basisschool. De sleutels dragen bij aan het creatief, analytisch en praktisch denken en stimuleert de creativiteit in het leren. Het is goed voor kinderen om deze manier van denken te ontwikkelen. Omdat ze het gewend zijn om nieuwe ideeën te accepteren en bedenken, kunnen ze zich beter aanpassen aan veranderende omstandigheden in het dagelijks leven.

Meer lezen of de originele denksleutels downloaden? Klik hier!

Hogere orde denken

De taxonomie van Bloom bestaat uit zes niveaus, deze niveaus maken onderscheid in de complexiteit van het kennisniveau waar een kind een beroep op moet doen. Een hele mond vol, dus we leggen het stap voor stap nog eens uit.

De zes niveaus van Bloom kun je verdelen in de drie hoogste niveaus: het hogere orde denken en de drie basisniveaus. Binnen het hogere orde denken staan het analyseren, evalueren en creëren centraal. Dit kun je stimuleren door het geven van open opdrachten, denk daarbij aan een opdracht waarin kinderen een manier moeten bedenken waarop een auto over een rivier kan. Laat ze dit eerst in de zand- en watertafel proberen en het vervolgens in de bouwhoek uitvoeren.

De drie hoogste denkniveaus kun je goed aanspreken met denksleutels. Het gebruik van deze sleutels stimuleert namelijk het creatief, analytisch en praktisch denken omdat kinderen creatieve oplossingen bedenken, denken buiten de gebaande paden en bijzondere combinaties maken. Voor het uitvoeren van de vragen op de sleutels moeten de kinderen anders denken: ze nemen een ander perspectief in. Op deze manier ontwikkel je het hogere orde denken.

Venndiagram

Een ander succesvol middel om aan de slag te gaan met het hogere orde denken is het Venndiagram. Dit is een diagram van meerdere cirkels die elkaar overlappen en wordt gebruikt om relaties te leggen tussen onderdelen. Bij het maken van dit Venndiagram leren leerlingen analyseren en categoriseren, hetgeen een beroep doet op het hogere orde denken. In diverse projecten van Kleuteruniversiteit en Junioruniversiteit wordt er gebruikgemaakt van dit Venndiagram. Maartje deed een activiteit over de verschillende dieren in het bos uit het project De boom van Junioruniversiteit in haar groep 1/2/3.

Inzet denksleutels

Met de eerder genoemde voorbeelden heb je vast al een goed beeld gekregen van het hogere orde denken en de denksleutels. Ze zijn veelzijdig, doordat er twintig verschillende sleutels zijn. Daarom kun je ze ook heel gevarieerd inzetten tijdens je activiteiten. Begin je kring er bijvoorbeeld mee door een vraag te stellen of een probleem in te brengen, of eindig er juist mee om zo een koppeling te maken met een volgende activiteit. Tijdens het werken met kleine groepjes is een activiteit met een denksleutels ook een succes. Wist je dat er in de projecten van Kleuteruniversiteit ook regelmatig gebruik wordt gemaakt van de denksleutels? Denk bijvoorbeeld aan het grappigste sinterklaasproject, in dit project staan de sleutels zelfs centraal! Je kunt de denksleutels aanpassen binnen ieder thema waarmee je werkt, zo kun je het hogere orde denken altijd thematisch aanbieden!

Gebruik van denksleutels

Kim gebruikt denksleutels met name voor haar leerlingen met een ontwikkelingsvoorsprong. Een enkele keer gebruikt zij deze ook voor de reguliere groep.

Maartje gebruikt de denksleutels heel graag. Af en toe met de hele groep tijdens een themakring, maar ook structureel in kleine groepjes. Ze werkt namelijk elke week apart met kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong die ze extra begeleidt, hiervoor zijn de denksleutels onder andere een heel geschikt middel. Ze ontwerpt daarvoor vaak thematische denksleutels, bij deze blog zit ook een download met denksleutels die je de komende zomerse periode kunt gebruiken!

Plusprojecten

Als aanvulling op de reguliere projecten werken Kim en Maartje ook regelmatig met plusprojecten van Kleuteruniversiteit. Deze projecten bieden net wat meer uitdaging en er wordt tevens een beroep gedaan op de hogere denkvaardigheden. Het fijne van deze projecten is dat ze geschreven zijn vanuit een thematisch (prenten-)boek. Je kunt deze dus perfect gebruiken naast reguliere projecten. Een tip? Probeer voorafgaand aan een thema helder te hebben welke kinderen je extra uitdaging wil bieden, zodat je in kleine kringen activiteiten kunt uitvoeren met deze kinderen. Ook voor deze groep is een beredeneerd aanbod belangrijk!

Download

Denksleutels zomer – onder water

Hopelijk heeft deze blog je geïnspireerd om met denksleutels en het hogere orde denken aan de slag te gaan. En mocht je de thematische denksleutels uit deze blog gaan gebruiken, dan deel gerust foto’s met ons! Wil je meer van onze klassen zien? Volg ons dan op Instagram via @jufkimthewissen en @deklasvanjufmaartje. Heb je na deze blog vragen over het werken met denksleutels of wil je iets anders weten? Stuur dan gerust een bericht via Instagram of je kunt ons bereiken via de Facebook-groep Vrienden van Kleuteruniversiteit of mail naar ambassadeur@kleuteruniversiteit.nl. We gaan graag met je in gesprek!