Ik zie, ik zie wat jij niet ziet: de kracht achter een professioneel gesprek

Trudy van Steeg is werkzaam als leerkracht op de Maranathaschool in Nijkerk en organiseert daarnaast met de Kleuter Company bijeenkomsten voor kleuterleerkrachten om bewuste keuzes in hun onderwijs te maken. Ze vindt het heerlijk om met collega´s over het onderwijs te praten, maar ze praat ook graag met collega’s over leerlingen. Wist je dat zulke gesprekken heel nuttig kunnen zijn voor het verbeteren van jouw onderwijs en dat van je collega’s? Welke kracht er achter zo’n professioneel gesprek schuilt vertelt Trudy in deze blog!

Binnen het onderwijs voeren we de hele dag door gesprekken; met leerlingen, collega’s en ouders. Deze gesprekken voer je met verschillende doelen. Gesprekken met collega’s kunnen je onderwijs beter maken. Vooral wanneer je het hebt over bijvoorbeeld onderwijsinhoud, keuzes die je maakt in jouw onderwijs of de ontwikkeling van leerlingen. Door in gesprek te gaan, word je aan het denken gezet over je eigen onderwijs en de keuzes die je hierin maakt. Je denkt na over je eigen waarden en komt erachter wat de waarden en visie van je collega’s zijn. Je leert elkaar beter kennen en je werkt tegelijkertijd aan een relatie. Deze relatie is van ongekende waarde wanneer je het beste onderwijs wil voor de kleuters bij jou op school.

Krachtig middel

Stel je ziet een leerling uit een andere klas op school lopen waarbij je een bepaald onderbuikgevoel krijgt. Ga jij dan het gesprek over deze leerling aan met de leerkracht? Het kan zijn dat wanneer je dit doet, jouw collega jouw ‘nieuwsgierigheid’ negatief interpreteert. Dit weerhoudt je misschien om naar de ontwikkeling van deze leerling te vragen. Maar wist je dat het starten van een gesprek over een leerling van iemand anders puur professioneel is en daarom juist goed is voor alle leerlingen op school?

Wanneer je een professioneel gesprek start, let je op de toon en de woorden die je gebruikt. Jouw persoonlijk mening is minder van belang tijdens een professioneel gesprek. Maar datgene wat jij waarneemt kan wel van waarde zijn voor jouw collega. En natuurlijk andersom. Soms kan het ongemakkelijk voelen om een leerling van iemand anders ‘openlijk’ te bespreken, wanneer je dit nooit eerder hebt gedaan. Niet iedereen praat even makkelijk over de leerlingen of over de keuzes die hij of zij maakt binnen het onderwijsaanbod of in hun handelen. Maar wanneer jij weet welk doel je voor ogen hebt met een gesprek, is het gesprek aangaan met collega’s een heel krachtig middel.

Blind spot

Het is erg waardevol voor een team wanneer collega’s elkaar vertellen wat ze zien bij bepaalde leerlingen. Jullie hebben namelijk zelf in de loop van het schooljaar een blind spot ontwikkeld. Een leerkracht kan na een bepaalde periode niet meet objectief naar zijn of haar eigen leerlingen kijken. Een andere collega kan dit wel. Zo heeft mijn collega mij eens geholpen tijdens de voorbereiding van een oudergesprek. Ik stelde haar de vraag: ‘Ik heb vanmiddag een gesprek met ouders en de IB’er over dit meisje. Hoe ervaar jij haar?’ Haar antwoord was onder andere: ‘Ik zie dat ze jou en andere volwassenen volgt met haar ogen tijdens het buiten spelen.’ Dit was mij niet opgevallen, maar bleek waardevolle informatie te zijn tijdens het gesprek.

Functies van het professioneel gesprek

Het professioneel gesprek heeft meerdere functies: het hoeft niet alleen over leerlingen te gaan. Het kan ook gaan over de inhoud van het onderwijs of over de keuzes die je maakt en vooral over waarom je deze keuzes maakt.

Zo zag ik eens tijdens het buiten spelen hoe een aantal kinderen scheppen pakten uit de schuur. Ze renden naar de andere kant van het plein en gingen daar spelen. Vervolgens zag ik scheppen door de lucht zwaaien, over en weer. Ik wilde naar deze kinderen toe gaan en zeggen dat ze voorzichtig moeten zijn met elkaar. Maar ik besloot niet naar de kinderen toe te lopen, maar naar mijn collega. Ik vroeg haar: ‘Wat zie jij daar gebeuren?’. Toen we samen langer keken, zagen we geen gevaarlijk spel of roekeloos gedrag, maar kleuters die spelend vechten. ‘Wat vind jij hiervan, van spelend vechten?’, vroeg ik mijn collega. We belandden in een gesprek over spelontwikkeling en spelvoorkeuren van kinderen. Een waardevol moment voor ons beide. We hebben elkaar hierin beter leren kennen en van elkaar geleerd.

Je kunt ook een professioneel gesprek voeren met een collega uit een andere bouw. Doordat zij niet in de ontwikkeling van het jonge kind zitten, zal het zal je verrassen wat hun bevindingen zijn. Enkele jaren geleden heeft mijn collega uit groep 4 mij een enorme dienst bewezen door haar licht op een kleuter uit mijn klas te schijnen. Ik zat met mijn handen in het haar over deze leerling. Ik zag een kleuter die niet tot spel kwam en bleef dralen door de klas. Toen mijn collega uit groep 4 een keer binnen kwam lopen tijdens het spelen vroeg ik haar: ‘Wat zie jij als je dit kind ziet?’. Zij antwoordde: ‘Ik zie een jong kind dat midden in het leven staat en enorm geniet. Hij pakt alle ruimte in de groep, hij voelt zich duidelijk veilig’. Wauw, die zag ik niet aankomen, want ik zat vast in mijn eigen beeld van dit kind. Het voelde als een cadeau dat ze mij dit beeld schetste, want vervolgens lukte het mij om anders naar dit kind te kijken.

Aan de slag!

Weet je niet goed hoe je het professionele gesprek aan moet gaan of waar te beginnen? Lees bovenstaand voorbeeld over het spelend vechten dan nog eens en stel een vraag over dat wat je ziet gebeuren op het plein of in de klas. Het begint bij het stellen van een vraag aan een collega, want je hoeft het niet alleen te doen! Ga samen in gesprek over leerlingen en over het onderwijs, want dit verdienen jouw kleuters en het maakt je werk nog leuker ook!

Ik hoop dat deze blog je heeft geïnspireerd om het professionele gesprek aan te gaan met je collega’s. Het maakt je een betere leerkracht en het onderwijs rijker! Wil je meepraten over dit onderwerp of heb je nog vragen? Doe dit dan op de Facebook-pagina Vrienden van Kleuteruniversiteit. Zou jij ook graag andere collega’s ontmoeten en samen in gesprek gaan over het kleuteronderwijs? Volg dan op Instagram @kleutercompany of kijk op de website van Kleuter Company.