Bij ieder thema een themahoek

Annelieke van Meel is werkzaam als kleuterleerkracht in groep 1/2A op basisschool de Gummarus in Steenbergen en Linda Mooijekind is werkzaam als kleuterleerkracht in groep 1-2 op RKBS De Klimboom in Roelofarendsveen. In deze blog willen zij je inspireren om bij ieder thema een themahoek in te zetten.

Linda werkt al jaren bij ieder thema met een themahoek. Dit is een vast onderdeel in de klas en tijdens het plannen van haar thema. Ook bij Annelieke was dit altijd vanzelfsprekend. Toen Annelieke in september 2021 op een nieuwe school ging werken, bleek er geen themahoek aanwezig te zijn en de ruimte in het lokaal was ook zeer beperkt. Hierdoor is er de eerste maanden geen themahoek geweest. Deze hoek werd al snel gemist door Annelieke en dus is ze op zoek gegaan naar slimme oplossing die weinig ruimte inneemt.

Wat is een themahoek?
Een themahoek is een aparte plek in de klas waar kinderen rollenspel kunnen spelen rondom het thema. Ieder thema zal de themahoek anders ingericht en gebruikt worden. Ook kan het per klas verschillend zijn aan welk rollenspel de kinderen behoefte hebben. Een themahoek gaat in de klas extra leven als de kinderen hebben meegedacht over het spel in de hoek en het maakt het voor jou als leerkracht veel gemakkelijker als je de kinderen laat helpen om de materialen te verzamelen of wanneer je de materialen laat maken door de kinderen. De themahoek is dan niet vanaf dag één open, maar het is een hoek die langzaam groeit tijdens het thema. De themahoek kan vaak in verbinding staan met andere hoeken in de klas. Bij het ene thema kan dit met de huishoek zijn, maar een volgend thema misschien met de bouwhoek of de zand- en watertafel. Door de verbinding te maken met de andere hoeken, wordt het spel betekenisvoller.

Veel leerdoelen aan bod
Wij vinden het belangrijk om een themahoek te hebben. Kleuters leren namelijk heel veel door spel. Tijdens spel zijn ze bezig met sociale vaardigheden, maar ook taal- en rekenvaardigheden en zelfs motorische vaardigheden oefenen ze in een themahoek. Dus waarom zou je deze kans op een mooie ontwikkeling laten liggen? Door als leerkracht uitdagende hoeken aan te bieden, waar de kinderen lekker in kunnen spelen, kunnen er een hele hoop leerdoelen aan bod komen.

Aparte hoek
Je kunt de huishoek bij ieder thema aanpassen aan het thema, maar voor kleuters is het ook heel belangrijk om juist de dagelijkse handelingen van thuis na te spelen. Dit doen ze natuurlijk in de huishoek. Dit naspelen is belangrijk omdat ze hiermee vaardigheden oefenen, zelfvertrouwen krijgen en zich leren uiten. Daarnaast is de huishoek niet bij ieder thema even praktisch, want hoe ga je een huishoek veranderen tijdens het thema dinosaurussen? Daarom hebben wij ervoor gekozen om met een aparte themahoek te werken in de klas.

Weinig ruimte?
Eigenlijk is een themahoek al groot genoeg als je er een tafel in hebt staan en misschien nog een rekje om wat spulletjes op te leggen. Er kunnen dan misschien niet bij ieder thema vier kinderen in de themahoek spelen, maar twee kinderen rondom een tafel kan gemakkelijk. Met een tafel en een rekje kun je altijd een museum, een winkel of een restaurant maken. Dat kan eigenlijk bij ieder thema, maar na twee keer een museum en twee keer een winkel zal je misschien merken dat het enthousiasme toch iets minder wordt.

Toch kun je met deze materialen veel meer dan alleen een winkel of een museum maken. De tafel kan een onderzoekstafel zijn voor de dierenarts of tijdens het thema ziek zijn voor patiënten. Als je de tafel op zijn kop zet en er papieren stroken aan bevestigt, is het een dierenhok of een gevangenis voor boeven tijdens het thema politie. Met folie om de tafelpoten maak je er een aquarium van of een stukje sloot waar de kinderen uit kunnen vissen. Met karton kun je van een tafel een vliegtuig, een trein, een boot of welk voertuig je maar wilt maken. Ook kun je met karton iets maken wat je op de tafel kunt zetten, bijvoorbeeld een televisie zodat de kinderen het weer kunnen presenteren tijdens het gelijknamige thema. Zorg voor de verbinding met al je andere hoeken, zodat kinderen meer taal gebruiken en het spel kunnen verdiepen en uitbreiden.

Zonder materialen een themahoek
Heb je echt heel weinig ruimte of wil je de themahoek toch wat groter maken? Gebruik dan net als Annelieke de grond tijdens een themahoek. Dit doet ze door met boeklon (zelfklevende folie) figuren op de grond te plakken, zoals voetstappen, lelieblaadjes, ijsschotsen, etc. IJsschotsen kunnen tijdens het thema winter plaatsen zijn waar een noordpoolbewoner een wak kan maken om te vissen of kinderen kunnen zich als pooldieren op of tussen de ijsschotsen begeven. Met simpele materialen, zoals een hengel en wat vissen of rollenkaarten, kunnen de kinderen aan de slag.

Ook kun je gebruik maken van en leegstukje muur. Met wat karton kan dit stukje muur zo omgetoverd worden in een loket van het treinstation of een bakkerswinkel. Materiaal om mee te spelen zet je in een paar manden voor de muur.

Heb je geen vloer en geen muur beschikbaar? Verzamen dan materialen die passen bij je thema in een krat of mand. Kinderen kunnen dit krat tijdens het spelen pakken en bijvoorbeeld ergens op de grond gaan spelen of aan een tafel. Dit kan bijvoorbeeld tijdens het thema lente een picknickmand zijn zodat kinderen kunnen gaan picknicken. Stop er wat nepinsecten in als je tijdens het thema lente rondom insecten werkt of paaseieren en een paashazenpak als het bijna Pasen is. Tijdens het thema de jungle kunnen er allemaal materialen inzitten die nodig zijn om als echte spoorzoekers aan de slag te gaan. Tijdens het thema dinosaurussen vul je het krat met spullen die een archeoloog of palentoloog gebruikt. Kinderen gebruiken hun fantasie om met deze materialen te spelen rondom het thema.

Seizoensinspiratie
Hieronder doen wij nog enkele suggesties om met weinig ruimte toch een themahoek te maken tijdens de verschillende seizoenen:

Lente: Tijdens de lente kun je kinderen als kikkers in de sloot laten spelen. Welke waterdieren komen ze tegen? Ze kunnen springen van lelieblad naar lelieblad, die allemaal een nummer hebben en verstoppen zich tussen het riet (onder de tafel). Zorg voor rollenspelkaarten en kleine materialen die kinderen tijdens het spel kunnen gebruiken.
Zomer: Hoe ga je op vakantie? Zet een tafel op zijn kop en maak er het voertuig van waarmee jij op vakantie gaat. Dit kun je uiteraard ook doen bij thema verkeer en vervoer.
Herfst: Plak een papieren appelboom tegen de muur. De kinderen kunnen appels rapen, ze doen alsof ze appels schillen en kunnen er vervolgens appelmoes of appeltaart van maken. Eventueel kun je de bouwhoek hierbij betrekken door in de bouwhoek (appel)bomen te laten bouwen.
Winter: Start een ijsbaan in de klas: maak door de klas een rondje waarop de kinderen kunnen ‘schaatsen’. Dit hoeft geen grote ronde te zijn. Je kunt de ronde uitzetten met pionnen of door witte of blauwe ijsschotsen met boeklon op de grond te plakken. Maak ook een entree waar de kinderen een ticket moeten kopen en een koek en zopie-tent waar de kinderen kunnen uitrusten en iets lekkers kunnen drinken.

Zo zijn er heel veel manieren om met weinig ruimte en weinig materialen toch te werken met een themahoek in de klas. Ook zijn er veel meer mogelijkheden dan de standaard ideeën die je misschien altijd al uitvoert. Laten we elkaar inspireren: welke themahoek was echt een succes in jouw klas? Praat er met ons over via Vrienden van Kleuteruniversiteit op Facebook of op Instagram via @jufannelieke en @juflinda.m.