Tips voor thuis: Spelen met klei – Kleuteruniversiteit

Het onderwerp van deze blog is vast niet bij alle ouders geliefd. We beseffen dat kleien vaak gepaard gaat met rommel in huis. Toch hopen we dat je na het lezen van deze blog er toch het profijt van inziet. We leggen je graag uit wat je allemaal kunt doen met klei en welke voordelen het met zich meebrengt voor je kind.

Er zijn vele verschillende soorten klei te verkrijgen in de winkels. We zullen eerst dieper ingaan op de mogelijkheden van de bekende speelklei. Een belangrijk punt om op te letten bij het kiezen van klei is voornamelijk de elasticiteit. Het is voor kinderen van belang dat de klei ook met kleine handen gemakkelijk te bewerken is. Start het kleien daarom ook altijd eerst met het goed kneden van de klei. Zodra de klei opwarmt zal hij beter te verwerken zijn. Deze handeling is al direct de eerste motorische oefening.

Aan de slag

Bij het kleien zijn er een aantal basishandelingen die leerkrachten graag aanbieden aan kinderen. Deze handelingen zijn heel belangrijk voor de fijne motoriek, die later weer zorgt voor het gemakkelijker sturen van de pen als je kind leert schrijven. Zoals met veel dingen die je moet leren geldt ook hier: oefening baart kunst. Oefen dus samen met je kind en besteed aandacht aan het proces. Zeg dus ook ‘Goed geprobeerd!’ en ‘Kijk, het lukt al steeds beter!’. Het mooie van klei is dat ‘fouten’ zeer gemakkelijk te wissen zijn. Je kunt het altijd opnieuw proberen of aanpassen zodat het wel lukt.

Begin met het maken van een lange slang. Dit doe je door met twee handen tegelijk de klei op tafel heen en weer te rollen. Door gelijkmatig te drukken wordt de slang steeds langer. Het gebruik van twee handen tegelijkertijd stimuleert de beide hersenhelften. Laat je kind meerdere slangen maken en deze met elkaar vergelijken; welke is het langst/kortst/dikst/dunst? Je kunt ook een liniaal pakken en de slangen opmeten. Of maak alle slangen aan elkaar vast. Lukt het om een slang te maken net zo lang als het kind zelf? Daag je kind uit om steeds meer slangen te maken en twee handen te gebruiken.

Van deze slangen kun je vervolgens slakken rollen. Gebruik weer twee handen en begin aan één kant van de slang. Rol deze op als een brandweerslang totdat je bij het einde bent. Daar heb je een slak. Maak er oogjes en voelsprieten op en klaar! Houd met deze slakken een race. Pak een dobbelsteen en maak een spelbord op tafel met een aantal vakken. Gebruik hiervoor vouwblaadjes of bijvoorbeeld onderzetters. Zet de slakken bij het startpunt en gooi om beurten met de dobbelsteen. Wie is er als eerste bij de finish en heeft een echte raceslak gemaakt?

Een andere belangrijke oefening is het maken van balletjes van klei. Ook hier is het weer heel belangrijk om twee handen te gebruiken. Pak een hompje klei en plaats dit tussen je twee vlakken handen. Beweeg je handen tegengesteld in de rondte totdat je een balletje krijgt. Deze oefening vergt veel van je hersenen, je moet twee kanten op draaien en lichte druk uit oefenen. Dit zal dus misschien niet in één keer lukken. Je kunt dan afspreken dat je kind een begin maakt en dat jij hem daarna mooi rond maakt. Zorg ervoor dat je samen een hele stapel balletjes maakt. Leg deze stapel in het midden van de tafel en wijs een startspeler aan. Deze legt het eerste balletje neer. Vervolgens stapelen jullie hier om beurten een balletje op, maar deze toren mag natuurlijk niet omvallen. Degene die ervoor zorgt dat de toren omvalt, heeft verloren. Je kunt de balletjes ook achter elkaar leggen en zo een lange rups maken.

Knippen

Klei is ook uitermate geschikt voor het oefenen van het knippen. De zachtheid van het materiaal geeft net voldoende weerstand waardoor het fijn is voor kleine handen om in te knippen. Laat je kind eerst experimenteren met de klei en de schaar. Voor kinderen zal dat namelijk een gekke opdracht zijn. Terwijl je kind dit uitprobeert, kijk je goed naar zijn handen. Houdt hij de schaar op de juiste manier vast? De duim in het bovenste gat en de middelvinger in het onderste gat? De wijsvinger wordt gebruikt om de schaar te sturen.

Start met het knippen van korte rechte stukken. Rol bijvoorbeeld weer een slang en knip deze in kleine stukjes. Maak de slang steeds dikker zodat er steeds meer weerstand ontstaat. Vervolgens kun je gebogen lijnen gaan proberen. Maak een stuk klei lang en plat, en teken hier met een satéprikker een golvende lijn in. Laat je kind deze lijn volgen met de schaar. Om het moeilijker te maken kun je de lijn steeds puntiger maken. De moeilijkste stap is het uitknippen van vormen. Druk een kleivorm in een stuk platte klei, net diep genoeg zodat je de afdruk ziet. Laat je kind de vorm nu zelf uitknippen.

Natuurlijk zijn er nog veel meer dingen te maken met klei. Het spelen met klei is ook erg geschikt om de fantasie van je kind te stimuleren en ondertussen veel (reken)begrippen aan te bieden. Kleuteruniversiteit heeft een set van 12 kleimatten ontwikkeld om zowel de fantasie als diverse rekenbegrippen te oefenen en de woordenschat te stimuleren. Deze matten kun je bestellen bij Heutink voor Thuis of Credu.

Meer suggesties met klei

We sommen een aantal praktische en leerzame tips met klei op, die je met je kind kunt uitvoeren:

Neem een flinke homp klei en rol deze uit over de tafel. Laat het kind met de achterkant van een potlood een tekening maken in de klei. Je kunt ook afdrukken maken in de klei, met bijvoorbeeld een speelgoedauto of legoblokjes.
Rol een of meer langere slierten klei en leg deze als een spiraal op tafel. Neem een rietje of rol een papier strak op zodat je een smalle koker creëert. Leg een pingpongballetje bij het begin van de spiraal en laat je kind het balletje naar het einde van de spiraal brengen door te blazen door het rietje.
Maak een kommetje van klei. Dit doe je door een balletje te rollen en dan met de duimen aan de bovenkant het balletje in te duwen. Noem een cijfer en laat je kind evenveel kleine balletjes in het kommetje leggen. Laat je kind 10 kommetjes maken en elke kom voorzien van een andere hoeveelheid. Je kunt je kind ook met een dobbelsteen (of twee) laten rollen om de hoeveelheid te bepalen.
Maak je eigen spel. Klei een dobbelsteen en pionnen en verzin je eigen spelregels.
Laat je kind balletjes rollen en deze neerleggen in een rij van groot naar klein.
Laat je kind slierten rollen en deze neerleggen in een rij van lang naar kort.
Rol om beurten met een dobbelsteen en maak een toren van balletjes. Wie heeft na drie beurten de hoogste toren gemaakt? Hierbij is het leuk om te zien wat de tactiek van je kind is. Begint hij met kleine balletjes onderop, of juist grote? Je kunt je kind hier leren dat een stevige basis helpt een goede toren te bouwen. Dit doe je door het voor te doen en in eerste instantie niets te zeggen. Valt het je kind op dat je een andere tactiek hebt?
Neem een grote homp klei en zet een satéprikker erin. Laat je kind zo een balletjestoren maken.
Neem een homp klei en laat je kind deze platdrukken. Je kunt ook een kleiroller gebruiken. Als de klei plat is, zoals pizzadeeg, laat je kind dan een vorm erin tekenen. Met een bot mesje kan hij de vorm uit de klei snijden.
Laat je kind slierten rollen en cijfers maken van de slierten.
Gebruik additionele materialen om een kleiwerk af te maken. Bijvoorbeeld cocktailprikkers als poten voor een dier, strijkkralen om een kleiwerk te versieren of wiebeloogjes.

Brooddeeg

Een leuke tip om het spelen met klei af te wisselen is het werken met brooddeeg. Het voordeel hiervan is dat je dit kun bakken in de oven waardoor je het kunt bewaren en de gemaakt kunstwerken achteraf kunt verven om ze nog mooier te maken. Brooddeeg maak je eenvoudig zelf door de volgende ingrediënten met elkaar te vermengen:

500 gram bloem
250 gram zout
250 ml lauwwarm water
1 eetlepel olie

Je kunt het brooddeeg meteen gebruiken om te verwerken. Hieronder zie je hiervan een aantal voorbeelden. Gebruik bijvoorbeeld speelgoeddieren om fossielen te maken, maak mooie hangers voor een ketting, een houder voor een waxinelichtje of je eigen bloemenboeket.

Het afbakken van brooddeeg doe je in de oven. Deze moet je even voorverwarmen op 150 graden. De afbaktijd hangt af van de dikte van de knutselwerkjes. Zodra het brooddeeg hard is, kun je het uit de oven halen. Dit zal ongeveer na 30 minuten zijn.

Bij Kleuteruniversiteit geloven we dat spelen wijzer maakt en we helpen je graag om leerzame activiteiten voor je kind te bedenken. Ga je ermee aan de slag? We zouden het super vinden als je ons een foto of filmpje stuurt. Wil je meer blogs lezen over spelen en leren? Bekijk dan onze tips voor thuis pagina. Heb je vragen? Mail ons gerust. Je kunt ons ook vinden op Facebook en Instagram.