Tips voor thuis: wat vertel je kinderen over het coronavirus?

Het coronavirus heeft gezorgd voor veel onzekerheid, angst en zorgen bij zowel volwassenen als kinderen. Kinderen worden geconfronteerd met een andere situatie dan ze gewend zijn. Ze moeten thuis blijven, gaan niet meer naar school, mogen niet meer spelen met vriendjes of op bezoek bij opa en oma. Ze zien verontrustende berichten op televisie en wellicht voelen ze de bezorgdheid van ouders. Net als volwassenen moeten kinderen omgaan met deze moeilijke situatie en dat kan leiden tot veranderingen in gedrag met woedeaanvallen, angst en verdriet tot gevolg. Het team van Kleuteruniversiteit probeert te helpen met adviezen.

In elke situatie gelden een aantal vaste adviezen als je met kinderen in gesprek gaat:

Blijf kalm en stel gerust

Onthoud dat kinderen reageren op wat jij zegt en vooral hoe je het zegt. En het gezegde ‘Kleine potjes hebben grote oren’ is zeker goed om te onthouden. Let op wat je kind hoort, wanneer je met iemand over de situatie praat. Vertel dat er veel wetenschappers over de hele wereld bezig zijn om het virus te bestrijden. Ook doen ze veel onderzoek naar het virus. Dit doen ze omdat ze een medicijn willen maken dat straks mensen beter maakt en voorkomt dat we ziek worden. Hoe lang dat gaat duren is nog onbekend.

Wees beschikbaar

Maak tijd om met kinderen te praten en laat ze weten dat ze altijd bij je kunnen komen met vragen. Wanneer ze bij je komen met een vraag, lopen ze er waarschijnlijk zelf al een tijdje mee rond. Parkeer de vraag daarom niet voor een later moment, maar besteed echt aandacht aan je kind.

Geef geen oordeel

Zorg dat je in je uitingen niemand de schuld geeft van het virus. Onthoud je van oordelen en stigma’s. Daar schiet niemand wat mee op.

Houd het bij feiten

Geef je kind eerlijke informatie gelet op hun leeftijd en ontwikkeling. Baseer je uitingen op betrouwbare nieuwsbronnen i.p.v. geruchten die op sociale media rondgaan. Check de sites van het RIVM en de NOS.

Houd in de gaten wat je kind ziet of hoort op televisie, radio of internet

Overweeg de hoeveelheid nieuws dat tot je kind komt over het coronavirus te beperken. Teveel informatie kan leiden tot angst. Zet daarom niet continu de televisie aan met nieuwsberichten over het virus. Ook op de radio gaan vele gesprekken over het coronavirus. Kies daarom voor een luisterboek of een gezellige playlist met liedjes.

Houd je aan een routine

Een routine is zeer belangrijk in het leven van een kind. Het is daarom aan te raden om je in deze tijd van onzekerheid vast te houden aan een routine. Sta elke dag op dezelfde tijd op, eet de maaltijden op dezelfde tijden en heb dezelfde verwachtingen van je kind als anders, met enige ruimte. Het is natuurlijk niet dezelfde situatie, maar een bekend dagritme kan je kind wel degelijk helpen om er mee om te gaan. Wil je meer lezen over het belang van een dagritme? Lees dan ons blog over de dagelijkse routine.

Wat is het coronavirus?

Voor kinderen die willen begrijpen wat ‘de vijand’ precies is, raden we deze uitleg aan. Vertel je kind dat er verschillende virussen bestaan. Zo krijgen veel mensen wel eens de griep, en dat komt ook door een virus. Het coronavirus is nieuw en wetenschappers leren er steeds meer over, alleen weten we nu nog niet genoeg. Wat we nu weten is dat het coronavirus mensen ziek kan maken. Sommige mensen worden maar een beetje ziek. Ze krijgen klachten zoals koorts en moeten hoesten en niezen. Een kleine groep mensen wordt echter heel erg ziek. Zij moeten naar het ziekenhuis en worden daar geholpen door dokters en verplegers.

Vertel je kind dat we nu een poosje moeten thuisblijven om ervoor te zorgen dat het virus zo min mogelijk verspreid wordt. We denken dat een grote groep mensen het virus uiteindelijk zal krijgen en als dat allemaal tegelijk is, dan worden de ziekenhuizen overspoeld. Dokters en verplegers kunnen dan niet de juiste zorg bieden omdat het te druk is. En dan zullen er meer mensen doodgaan. Om te zorgen dat dit niet gebeurt, blijven we binnen.

Wat kun jij doen?

Het kan kinderen een gevoel van steun geven te weten dat zij iets kunnen doen om het virus te verspreiden. Leg uit dat het doel van een virus is om te overleven en steeds sterker te worden. Dat overleven doen ze door zich te verspreiden en te vermenigvuldigen door menselijk contact. Wij kunnen er iets aan doen om dat te voorkomen:

We schudden geen handen.
Hoest en nies in je arm.
Houd afstand van anderen.
Was heel goed en regelmatig je handen.
Houd je huis goed schoon.
Help mensen waar je kan.

Bekijk ook eens deze video met je kind. Hierin wordt op een visuele manier uitgelegd waarom het wassen van de handen zo belangrijk is:

Omgaan met emoties

In deze periode met veel onzekerheid kunnen kinderen sterke emoties zoals angst of woede tonen. Dit kan ontstaan door vragen die ze hebben. Het is belangrijk om ze te steunen en troosten, door met ze te praten en hun vragen zo duidelijk mogelijk te beantwoorden. Hierdoor kun je de angst voor een gedeelte wegnemen. Kom er later nog eens op terug en vraag hoe het kind zich voelt. Je kind kan zich dan gesteund en begrepen voelen.

Emoties kunnen zich ook op een andere manier manifesteren. Sommige kinderen die angstig zijn, uiten dit door verdriet, boosheid of tegendraads gedrag te tonen. Wees bedacht op waar deze emoties vandaan komen. Is je kind echt boos of zit er iets anders achter? Geef aan dat ook jij als ouder wel eens die gevoelens hebt, en dat het ok is. Die gevoelens mogen er zijn. Geef aan dat je wel probeert om een manier te vinden om ermee om te gaan en vrolijk te blijven en gezellig te doen. Dat is fijner en leuker voor iedereen. Het helpt om erover te praten en je gedachten uit te spreken.

Het helpt ook zeker om je kind af te leiden en samen activiteiten te ondernemen. Je kind zal zich veilig voelen en het gevoel krijgen dat jij er in ieder geval voor hem of haar bent. Probeer niet boos te worden vanwege de emoties van je kind. Hij kan deze niet wegstoppen. Leg uit dat die emoties voelen normaal is, maar dat ongewenst gedrag niet mag. Probeer samen met je kind een manier te bedenken die kan helpen de gevoelens een plek te geven of misschien zelfs op te roepen. Vraag wat een kind normaal gesproken helpt als hij of zij verdriet heeft of als iets hem of haar boos maakt. Stampen op een kussen, tien rondjes rennen in het huis of een lekker veilig plekje creëren. Maak een plan zodat je kind zich minder hulpeloos voelt.

Vragen van kinderen

Dit zijn de veel gestelde vragen van kinderen waarop we proberen adequate antwoorden te geven:

Kan ik ook ziek worden als ik het coronavirus krijg?

Het zijn voornamelijk volwassenen die ziek worden van het coronavirus. Gezonde kinderen krijgen meestal alleen lichte klachten. Maar kinderen kunnen het virus wel verspreiden. Vandaar dat je goed op de regels moet letten. Was goed je handen en houd afstand.

Ga ik dood aan het Corona virus?

Er zijn nog geen gevallen gemeld van kinderen die zijn overleden aan het coronavirus. De meeste mensen genezen van het virus. Het zijn vooral oudere mensen, met een minder goede gezondheid, die komen te overlijden.

Waarom mogen we niet bij opa en oma op visite?

Oudere mensen boven de 60 jaar zijn meer vatbaar voor het virus en kunnen zeer ernstige klachten krijgen. Daarom is het verstandig om uit de buurt te blijven, zodat ze niet worden besmet. Het is moeilijk om ze niet te zien, maar het is nu het allerbeste voor iedereen.

Tip: Maak eventueel een structurele afspraak met grootouders om ze door middel van videobellen toch even te zien. Daar kan je kind (en opa en oma!) veel baat bij hebben. Zet opa en oma eventueel gewoon ‘aan’ als je kind aan het spelen is.

Waarom dragen sommige mensen mondkapjes op straat?

Mensen dragen mondkapjes omdat ze denken dat ze daarmee het virus tegen kunnen houden. Maar deze mondkapjes zijn vaak aan de zijkant gewoon open. Mensen kunnen dan toch besmet raken. Het is verstandiger om thuis te blijven, bij mensen uit de buurt, zodat we elkaar niet kunnen besmetten.

Wanneer mogen we weer naar school?

We weten nog niet precies wanneer we weer naar school mogen. Het RIVM en het kabinet hebben nu gezegd dat we tot en met maandag 6 april thuis moeten blijven. Rond die datum wordt opnieuw gekeken of de scholen weer open kunnen. Ze kijken dan of er nog veel mensen ziek zijn en of er nog veel verspreiding mogelijk is. Het zou dus kunnen dat we nog langer thuis moeten blijven.

Waarom mogen we niet naar school maar wel boodschappen doen?

Op school zitten veel kinderen bij elkaar in de klas. Er komen veel volwassenen op school om de kinderen weg te brengen. Het is dan moeilijk om de juiste afstand te houden. Daardoor kan het coronavirus zich snel verspreiden. Dat willen ze voorkomen. We mogen nog wel boodschappen doen omdat we allemaal moeten eten en drinken. Het is wel heel belangrijk dat mensen afstand houden in de winkels.

Boekentip! Merk je dat je kind het moeilijk vindt om te begrijpen wat een virus precies is, of hoe verspreiding werkt? Wij raden dit boek aan:

Niet aan dit boek likken – een interactief prentenboek voor kinderen van 4 tot 8 jaar over bacteriën.
Auteur Idan Ben-Barak en illustrator Julian Frost nemen de lezer mee op reis door de wereld van Miek, een piepkleine bacterie. Zo weet je waar Miek en haar vrienden wonen, hoe ze worden overgedragen en hoe ze eruit zien als je ze enorm vergroot.

Let op: bacteriën zijn heel iets anders dan virussen (bacteriën zijn organismen met eigen cellen, en virussen niet), maar voor het begrip van jonge kinderen kan dit toch helpen om bijvoorbeeld zaken rondom onzichtbare verspreiding uit te leggen.

Bij Kleuteruniversiteit geloven we dat spelen wijzer maakt en we helpen je graag om leerzame activiteiten voor je kind te bedenken. Wil je meer blogs lezen over spelen en leren? Lees dan onze algemene blog met tips voor thuis, onze blog spelen en leren met papier en karton, de blog met beweegtips of speltips bij Duplo. Heb je vragen? Mail ons dan. Je kunt ons ook vinden op Facebook en Instagram.