Inspiratieblog: Neem je thema mee naar buiten!

Sigrid Olivier is werkzaam op CBS Het Baken en ambassadeur van Kleuteruniversiteit. Zij werkt ontwikkelingsgericht met de Kleuteruniversiteit projecten. Sigrid hecht veel waarde aan buitenspelen. In dit blog vertelt ze hoe ze haar thema doortrekt naar het buitenspel.

Wanneer het einde van de zomervakantie nadert, verschijnen er regelmatig foto’s op social media van de prachtigste ingerichte lokalen. Kosten noch moeite worden gespaard om de kinderen binnen goed te kunnen ontvangen. Er wordt geschoven met meubels en gloednieuwe materialen liggen te pronken in de kast.

Nu durf ik mijn hand ervoor in het vuur te steken dat geen kleuterleerkracht zal ontkennen dat jonge kinderen veel baat hebben bij beweging, zowel binnen als buiten. Toch zie ik minder foto’s van situaties van het buitenspelen en kom ik maar weinig verhalen tegen over leerkrachten die in de zomervakantie terugkomen om het buiten speelklaar te krijgen. Daar breng ik graag verandering in!

Ik vind dat buitenspeeltijd zeker kan worden gezien als onderwijstijd.  Je kunt buiten eenvoudig bij je thema betrekken. Daar heb je echt geen grote pot geld voor nodig, dit kan al met simpele middelen. Mijn doel met deze blog is collega’s te laten zien hoe simpel het kan zijn om met aanwezige materialen het thema niet alleen binnen uit te voeren en tot leven te brengen, maar dit door te trekken naar het buitenspel. Soms is het echt een kwestie van aanbieden, de rest gaat vanzelf.

Neem bijvoorbeeld eens stoelen mee naar buiten en gebruik ze ook eens voor andere doeleinden dan alleen zitten. Integreer de stoelen in een rollenspel en laat ze onderdeel zijn van een spelhoek buiten.

Mijn eerste thema van dit schooljaar was ‘Op reis’. In de klas gingen de leerlingen aan de slag met het Kleuteruniversiteitproject ‘De trein’. Ik had een blauw honkbalpetje en een fluitje meegenomen en op school hebben wij in de themadoos een ‘spiegelei’. Ik liet een aantal kinderen hun stoel mee naar buiten nemen en er ontstond al snel een echte trein.

Er zijn altijd kinderen die liever eerst de kat uit de boom kijken en daar was alle ruimte voor. Zij zaten achterin de trein en observeerden het spel. De kinderen bedachten zelf dat een hoepel als stuur kon dienen en al snel was er een conducteur en een machinist in de trein. Doordat er veel stoelen buiten stonden, konden er veel kinderen deelnemen aan het rollenspel.  Geen zorgen over te weinig beweegmomenten door de stoelen, want de kinderen stapten zo vaak in en uit en wisselden zo vaak van rol, dat ze voortdurend in beweging waren. En de juf genoot met volle teugen.

Extra buitentips met stoelen:

– Ze kunnen als basis dienen voor hutten of kastelen bouwen (thema wonen of ridders)
– Speel ook eens Stoelendans (thema feest)
– Zet de stoelen in een auto- of busopstelling (thema vervoer of schoolreis)
– Creëer een mini-huishoek met tafel erbij (thema restaurant)
– Zet stoelen in een kring en creëer zo een hok voor dieren (thema dierentuin of boerderij)
– Zet stoelen in een theateropstelling met podium ervoor (thema theater)

Vervolgens stond thema ‘Vriendschap’ (Kinderboekenweek) op ons programma en koos ik met mijn duo-collega voor het project ‘Nee!’ over honden. Die kunnen immers je beste vriend zijn!
Binnen was er al een hond toegevoegd aan de huishoek en zo ontstond al snel het idee om dat spel ook mee naar buiten te nemen. Wat is er nu ‘echter’ dan je hond buiten uitlaten. In de meeste kinderkamers zijn volop knuffels te vinden en vaak is een oproepje aan ouders al genoeg om een stapel hondenknuffels te bemachtigen. Lukt dit niet? Dan raad ik je aan eens een kijkje te nemen  in een kringloopwinkel. Ik kocht wat simpele hondenriemen en de themadoos voor buiten was gereed. Als je geen geld wilt uitgeven aan hondenriemen, zou je ook touwen kunnen gebruiken. Laat kinderen ook zelf eens nadenken hoe ze een hondenriem zouden kunnen maken.

De kinderen hebben vooraf wel drie keer gevraagd of de honden echt mee naar buiten mochten. “Zo worden ze wel vies, juf!”. Toen ik ze had verzekerd dat het écht mocht, zag ik prachtig spel ontstaan. De honden waren zelfs zo populair, dat ik echt een afstreeplijst moest hanteren om ervoor te zorgen dat iedereen een uitlaatbeurt had. En inderdaad werden de dieren vies, maar de wasmachine is geduldig.

Je kunt het spel een boost geven, door het rollenspel uit te breiden. We hadden in de klas een hondensalon ingericht. Door middel van het aanwijzen van de afbeeldingen, ontstond er een spel waarbij ook nog geoefend werd met afrekenen en betalen.
Dit spel werd buiten vervolgd door het inzetten van de kaart van de hondenuitlaatservice. Met een grote trekkar werden honden thuis opgehaald die daarna uitgelaten werden tegen betaling. De kinderen lieten een grote betrokkenheid zien. Ook buiten werd de aanwijskaart ingezet. En knuffelen, dat is natuurlijk gratis!

Je kunt de hondenservice en hondensalon kaarten hier gratis downloaden. Er zijn vier varianten: met cijfers, met geld, met het euroteken en leeg.

Extra tips met knuffels:

– Karren en knuffels worden een dierenambulance (thema ziek zijn of dieren)
– Geef de kinderen stoepkrijt en laat ze hokken tekenen (thema dierentuin of boerderij)
– Laat de kinderen namen verzinnen voor de dieren en deze namen met krijt ‘opschrijven’ (thema dieren of dierentuin)
– Zet een tafel en een poppenbadje bij de knuffels en maak zo een dierensalon (thema dieren)
– Verzamel doppen van plastic flessen als speelgeld en dan maak een dierenwinkel (thema dieren of boodschappen doen)
– Speel verstoppertje met knuffels (thema spelen)

Ook speelgoedauto’s kunnen het buitenspel een enorme boost geven, zeker in combinatie met stoepkrijt. Er werden bij ons op het plein meteen prachtige wegen en parkeerplaatsen getekend gedurende het project ‘De autocoureur’ tijdens ons thema ‘Vervoer’. Heb je op school houten planken? Laat een kant steunen op de rand van de zandbak (of zet er nog een autoband tussen) en laat de auto’s de plank afrijden. Succes verzekerd! En op een speelse manier kun jij als leerkracht nu taal toevoegen. Wat ligt de plank daar hoog! Ik zie de auto’s naar beneden rijden. Wat rijden de auto’s snel! De rekentijd is nu al ingevuld …

Extra tips met speelgoedauto’s:

– Teken een circuit met stoepkrijt (thema autocoureur)
– Organiseer een wedstrijd (welke auto rijdt het snelst?) (thema techniek)
– Pak gekleurde hoepels uit de gymzaal en laat de auto’s op kleur sorteren (thema kleuren)
– Laat de auto’s in een lange rij zetten en laat de kinderen zo een file creëren (thema verkeer)

Mocht er nu nog een collega mopperen dat je ‘alweer’ buiten bent met de kleuters, zeg dan dat je je keurig aan je rooster houdt en dat op dit moment het vak ….. (vul in naar keuze) op het programma staat.
Buitenspelen geeft net zo veel leermogelijkheden als binnen, mits je de spelsituaties regelmatig wisselt en variatie aanbiedt. Voor mijn volgende thema ‘Sinterklaas’ heb ik al een set extra verkleedkleding, jute zakken en ingepakte cadeautjes klaarliggen voor buiten. Je geeft er een kar bij om de cadeaus te bezorgen en je bent klaar.
Ik merk in ieder geval dat er meer kwalitatief buitenspel plaatsvindt door de toevoeging van materialen en zie een intensere beleving van het thema. De betrokkenheid bij het thema schiet omhoog en daar word ik heel blij van.

Wil je nog meer weten over buitenspelen? Ga dan eens naar een inspiratiedag van Kleuteruniversiteit en volg een workshop van Kommee. Collega ambassadeur Ingelien schreef ook eens een blog over buitenspelen in een buitenkeuken.
Heel veel plezier tijdens het buitenspelen en laat vooral je foto’s zien in de Facebookgroep ‘Vrienden van Kleuteruniversiteit‘!