Actief met cijfers

Marleen en Anouk zijn allebei leerkracht van groep 1/2 en ambassadeurs van Kleuteruniversiteit. In deze blog nemen ze je mee in het actief inzetten van cijfers. Welke opbouw kun je aanhouden bij het aanbieden van cijfers? En welke manieren zijn er om spelend en bewegend aan de slag te gaan met cijfers in de kleuterklas? Je leest het in deze blog!

De opbouw
Voordat je cijfersymbolen aanbiedt, is het van belang dat je aandacht besteedt aan de voorgaande voorwaarden. De volgende onderdelen zijn van belang:

– Akoestisch tellen: het kind leert de telrij opzeggen tot tenminste 20, de structuur van de telrij verkennen en zo ver mogelijk tellen.
– Doortellen en terugtellen vanaf willekeurige getallen tot en met tenminste 20.
– Resultatief tellen: het kind ziet dat het tellen leidt tot een resultaat. Hoeveel bloemen zijn er? Hij/zij telt er 5 en koppelt het tellen aan een resultaat.
– Synchroon tellen: bij synchroon tellen gaat het aanwijzen van de te tellen objecten en het opzeggen van de telrij gelijk op. Er is een één-één relatie tussen het aanwijzen en opzeggen van de telwoorden.
– Representeren van hoeveelheden tot ten minste 20 met bijvoorbeeld vingers, plaatjes of blokjes.

Spelenderwijs bezig met cijfers
Er zijn veel manieren waarop kleuters spelenderwijs en actief aan de slag kunnen met cijfers. Hieronder geven we je wat ideeën.

In de themahoek
Marleen: “In mijn klas hadden wij de afgelopen weken een winkeltje. Een winkel kan in verschillende thema’s aan bod komen. Om met cijfers aan de slag te gaan, kun je werken met prijslijsten en prijzen. Kinderen kunnen bijvoorbeeld zelf prijskaartjes maken. De kinderen in mijn klas hadden zelf besloten dat het winkeltje een supermarkt zou worden. Thuis waren ze druk bezig met het verzamelen van lege verpakkingen die in de winkel op school een mooi plekje kregen. Naast de cijfers op de prijskaartjes, ontdekten de kinderen ook veel cijfers op de verpakkingen. Er werden hoeveelheden vergeleken en geteld hoeveel eieren er in de eierdoos pasten. Spelenderwijs kwamen er zo veel rekendoelen aan bod.”

In de bouwhoek
Kleuters ontdekken de cijfers in hun eigen leefomgeving. Huisnummers zijn hier een mooi voorbeeld van. Als een kleuter eenmaal gezien heeft dat elk huis een nummer heeft is de aantrekkingskracht groot. Op weg naar school zullen zo steeds meer cijfers ontdekt worden. In de bouwhoek kun je dit terug laten komen. De kinderen kunnen huisnummers maken voor op hun gebouwen. Ze schrijven op papier een cijfer en plakken het papiertje op het gebouwde kunstwerk.

Spelletjes spelen
Bordspellen als ganzenbord zijn goed om cijfers aan bod te laten komen. Hierbij gooien de kinderen namelijk met de dobbelstenen en tellen het aantal plaatsen dat hun pion vooruit mag.

In de motoriekhoek
Vul een bak met allerlei balletjes, kraaltjes, pompons, etc. Geef de kinderen een grote pincet of knijper en laat ze verschillende bekertjes vullen. In het bekertje met de één stoppen ze één kraaltje en in het bakje met de twee stoppen ze twee kraaltjes. En zo verder. In de motoriekhoek kunnen ze ook het schrijven van de cijfers ontdekken. Leg wat schelpenzand op de bodem van een bak en laat ze hierin met hun vingers cijfersymbolen schrijven. Of spuit scheerschuim op tafel, waarin ze cijfers kunnen schrijven. Laat kleuters eerst nog lekker in het groot en met hun handen de cijfersymbolen ontdekken. Later kunnen ze dit verkleinen en verfijnen.

In de leeshoek
Ook in de leeshoek zijn veel cijfers te ontdekken. Ga actief met de kinderen op zoek naar cijfers in boeken.

Bewegend leren
Er zijn zoveel eenvoudige manieren om bewegend bezig te zijn met cijfers. Zo ging Anouk aan de slag met een touwladder en stoepkrijt. In elk vak van de ladder wordt een cijfer geschreven. De kinderen springen langs de cijfers en zeggen daarbij de cijfers op. Hierin kun je de opdracht steeds veranderen. Bijvoorbeeld springen, hinkelen, zijwaarts springen, de ene stap met rechts en de volgende stap met links. Vervolgens onthouden de kinderen één van de cijfersymbolen en schrijven deze met stoepkrijt in een vak naast de ladder. Daarna springen ze weer opnieuw langs de ladder, onthouden een cijfer en schrijven dat op. Heb je geen ladder? Je kunt ook gewoon de tegels op het plein gebruiken of met stoepkrijt zelf vakken tekenen.

Ook op andere manieren zie je bewegend leren al snel terug bij een rekenles in de kleutergroep. Denk bijvoorbeeld aan een telversje met gebaren of een dans in de gymzaal. Verstop de cijfers over het schoolplein en laat de kinderen ze zoeken en op de juiste volgorde leggen. Of teken een hinkelpad op het plein en bied een telversje aan bij bijvoorbeeld het springtouwen.

Actiebladenpakket cijfers
Kleuteruniversiteit heeft een gaaf actiebladenpakket gemaakt waarin cijfers centraal staan. Actiebladen zijn bladen waar kinderen actief en spelenderwijs bezig zijn met een opdracht op papier. Zo werkte Anouk met het blad ‘Kleuren op nummer’. Hierbij maken de kinderen een eigen cijferkleurplaat. Eerst grabbelen ze blind een potlood. Dit wordt de eerste kleur. Daarnaast grabbelen ze een cijfer. De kleur en het cijfer worden aan elkaar gekoppeld. Het potloodje wordt bijvoorbeeld geel gekleurd en in het vakje daarachter staat het cijfer 5. Dit doen de kinderen bij alle potloden op het papier. Als ze alle potloden een kleur met cijfer hebben gegeven, schrijven de kinderen de cijfers in de kleurplaat en kleuren maar!

Speuren maar!
Kleuters die eenmaal cijfers hebben ontdekt, zien ze overal. Speel hierop in door geregeld cijfers in het lokaal te hangen. Het liefst niet als muurvulling, maar varieer. Hang een telrij op en bespreek deze met de kinderen. De volgende dag zit de telrij door elkaar. Wat is er gebeurd en hoe kunnen we dit oplossen? Laat eens getallen weg en kijk wat voor een oplossing ze hiervoor hebben. Speel ook in op de leeftijd van een jarige en op de datum van een dag. Ga actief op zoek naar cijfers in de klas en in de omgeving van de school. Kleuteruniversiteit heeft hier hele leuke speurtochten voor die gratis te downloaden zijn.

We hopen je met deze blog geïnspireerd te hebben om actief bezig te gaan met cijfers! Ga jij aan de slag met deze blog of heb je zelf nog leuke ideeën? Deel het met ons in de Facebook-groep Vrienden van Kleuteruniversiteit. Ook zijn wij te vinden op Instagram als @juf.mar.leen en @jufnoek.