Download, Inspiratieblogs, Nieuws
Inspiratieblog: werken aan woordenschat
Ingelien Lemmen is leerkracht op Het Spectrum in groep 1 en ambassadeur bij Kleuteruniversiteit. In dit blog vertelt ze over hoe je de coöperatieve werkvorm Vensterruiten in combinatie met TweePraat in kunt zetten bij de projecten van Kleuteruniversiteit.
Je wilt verschillende activiteiten in je groep uitvoeren zodat woorden voor kinderen duidelijk worden en betekenis krijgen. Binnen mijn team zijn we gewend om coöperatieve werkvormen in te zetten. Hier ben ik mij dan ook meer in gaan verdiepen. Welke werkvorm is geschikt voor kleuters en heeft als doel het stimuleren en uitbreiden van de woordenschat?
Ik ontdekte Vensterruiten, was in eerste instantie best een beetje huiverig en dacht: ‘mijn kinderen kunnen nog helemaal niet zo goed tekenen …’. Toch wilde ik het graag uitproberen en daar heb ik tot de dag van vandaag zeker geen spijt van gehad. Ik ben nu zo enthousiast over deze werkvorm dat mijn collega’s er ook mee aan de slag gaan. Hier lees je mijn ervaringen:
Binnen het project Ontdek de herfst – Noten heb ik deze werkvorm meerdere keren uitgevoerd met verschillende bladzijden uit het prentenboek. Het is een korte activiteit die op een prettige manier zorgt dat het verhaal voor kinderen herhaald wordt. Herhaling is goed voor kinderen, daar zijn we het in het onderwijs over eens. Zo is het handig om de werkvorm in te zetten voorafgaand aan een les die gaat over een bepaald gedeelte uit het prentenboek. In het voorbeeld van Noten kan dit bij de activiteit Herfstwoorden. In deze activiteit maak je een woordweb met de kinderen en denken ze na over de vraag hoe Muis kan weten dat het herfst is. Doordat ze hier bij Vensterruiten al over hebben gehoord, getekend en gesproken kunnen de kinderen met voorkennis aan deze les starten. Dit is prettig!
Nu we naar het Kerstfeest toe leven is het fijn om op deze manier het Kerstverhaal te verwerken. Zelf gebruik ik er het boekje Kerstmis van Dick Bruna voor. Dit zijn korte teksten, geschikt voor Vensterruiten. Ik lees twee bladzijden per venster voor. Op de bovenstaande foto’s zie je dat de kinderen in mijn groep tekenen en met elkaar in gesprek zijn over het Kerstverhaal.
Hoe zet je Vensterruiten in in jouw groep?
Kies een gedeelte uit het prentenboek dat gedurende de activiteit centraal staat en verdeel deze in meerdere stukken. Zelf ben ik begonnen met twee stukken en dit wil ik gaandeweg uitbreiden naar meer.
Geef ieder kind vooraf een blad met genummerde vensterruiten en een potlood. Deze materialen bewaren de kinderen onder hun stoel. Wanneer je de aandacht hebt, begin je met het vertellen van het eerste stuk van het verhaal. Zodra je stopt met vertellen, vraag je de kinderen wat je zou kunnen tekenen uit het verhaal. Geef de kinderen bedenktijd en laat ze hierna enkele voorbeelden geven. Wanneer ze genoeg ideeën hebben, maken ze van hun stoel een tafel en tekenen ze in het eerste venster iets wat ze zojuist in het verhaal gehoord hebben. Na enkele minuten vraag je ze weer te gaan zitten en de materialen weer onder hun stoel te leggen. Ga verder met het vertellen van het volgende stuk van het verhaal. Zodra je stopt met vertellen, krijgen de kinderen opnieuw bedenktijd. Hierna gaan ze op hun blad aan de slag bij het volgende en laatste venster. (Wil je met meer dan twee vensters aan de slag? Herhaal dan deze stappen tot het verhaal uit is en alle vensters gevuld zijn.)
N.B.: Besef vooraf dat het absoluut niet gaat om de tekenkwaliteiten maar juist om de woordenschat die daaruit ontstaat, voor kinderen heeft hun gekrabbel betekenis!
Sluit Vensterruiten af met een TweePraat, eveneens een coöperatieve werkvorm waarbij de kinderen om beurten aan het woord zijn. Ik laat de kinderen om en om een woord noemen wat ze hebben getekend of dat ze gehoord hebben in het voorgelezen verhaal. Wanneer je deze werkvorm vaker hebt uitgevoerd, kun je ervoor kiezen om de kinderen elkaar het verhaal terug te laten vertellen aan de hand van hun tekeningen. Om beurten wordt er een venster besproken.
De kinderen voeren deze opdracht uit met hun schoudermaatje, dit is het kind dat links of rechts naast hen zit. In het begin is het nodig duidelijk aan te wijzen welke kinderen er bij elkaar horen en dus elkaars schoudermaatje zijn.
Ik kies er bewust voor om TweePraat vooraf hardop voor te doen met één kind. Dit verduidelijkt wat er van hen verwacht wordt. Hierna gaan ze er enkele minuten zelf mee aan de slag. Loop zelf rond, observeer en stimuleer de kinderen. Bespreek na afloop deze opdracht kort na. Welke woorden hebben de kinderen gehoord?
In mijn groep werk ik veel met de projecten van Kleuteruniversiteit. Vensterruiten kun je binnen ieder project en bij ieder prentenboek inzetten omdat het uitgaat van een kort gedeelte uit een boek. Nu ik Vensterruiten een aantal keer heb uitgevoerd, word ik steeds enthousiaster en merk ik dat de verhalen steeds meer betekenis voor de kinderen krijgen. De kinderen hebben er plezier in en worden er steeds handiger in. De luisterhouding wordt sterk verbeterd en de woordenschat gestimuleerd en uitgebreid. Ze leren van én met elkaar, dat vind ik mooi om te zien. Kortom, een fijne activiteit waarbij iedereen enorm betrokken is!
Het is geweldig te horen dat zelfs de kinderen die liever niet teveel zeggen de lastigste woorden hardop kunnen benoemen. Als leerkracht ben ik dan ontzettend trots en de kinderen zelf zijn dit natuurlijk ook! Het is ook gaaf om te merken hoe goed de kinderen korte verhalen op deze manier kunnen onthouden. Je hoort het verhaal gedurende de dag spontaan bij meerdere kinderen terug en je doel is dan ook absoluut behaald! Ik hoop jullie te hebben geïnspireerd om met deze werkvorm aan de slag te gaan, heel veel succes én vooral plezier!
Downloads
De downloads bij dit blogbericht zijn:
