Inspiratieblog: Kom van je stoel!

Juf Rosan is leerkracht van groep 1/2 en werkt op basisschool de Schakel in Leersum. In deze blog vertelt ze hoe je gebruik kunt maken van een beweeghoek in de klas en wat de voordelen hiervan kunnen zijn.

Er is veel bekend over de manier waarop kleuters leren. Dat is niet door ze aan een tafel te laten zitten en uit een werkboek te laten werken. Wij kleuterleerkrachten weten dit als geen ander. Jonge kinderen bewegen graag en het is bewezen dat beweging ervoor zorgt dat de aangeboden informatie ook beter wordt onthouden. Zelf vind ik het belangrijk dat kleuters gedurende een dag veel kunnen bewegen en op deze wijze kunnen leren. Daarnaast is het fijn als kinderen op deze manier hun energie kwijt kunnen.

Tijdens mijn werk op een SBO-school heb ik voor het eerst kennisgemaakt met een beweeghoek. In groep 4 werd er veel belang gehecht aan bewegen tijdens de activiteiten of tussen de lessen door. Hierdoor verliepen de andere lessen rustiger en konden de kinderen hun concentratie langer vasthouden. Toen ik in groep 1/2 kwam te werken, ben ik gaan nadenken over het creëren van een beweeghoek in mijn kleuterklas. Waarom zouden we voor kleuters geen beweeghoek kunnen inrichten?

Aan de slag

Aan de invulling van mijn beweeghoek ging een langdurig proces vooraf. Een proces van zoeken naar een passende invulling en daarbij kwamen verschillende onderdelen aan de orde die ik graag met jullie wil delen. Allereerst is het handig om te kijken naar de plaats van de beweeghoek in jouw lokaal. Na een testperiode ben ik er achter gekomen dat een open plek in de klas niet werkte voor mijn groep. Wanneer de beweeghoek meer afgesloten is, voorkom je dat kinderen gaan stoeien of dat de rest van de groep wordt afgeleid. Daarnaast moet je, afhankelijk van de beschikbare ruimte, een afweging maken over de hoeveelheid kinderen die je in de hoek toelaat. In het begin mochten er bij ons drie kinderen in de beweeghoek, maar al gauw bleek dat dit teveel was. Dit werd zowel door de kinderen als door de leerkracht ervaren. In samenspraak hebben we een maximum van twee kinderen per keer vastgesteld.

De kinderen doen in de beweeghoek hun schoenen uit. Dit is wel zo hygiënisch en voorkomt dat er ladingen zand in de hoek achterblijft. Ook deze afspraak heb ik samen met de kinderen gemaakt. Het maken van de afspraken in samenspraak met de kinderen heeft gezorgd voor een geweldige betrokkenheid bij het spel in de beweeghoek. Zo vragen de kinderen zelfs aan hun ouders om schoenen die gemakkelijk uit en aan gaan, zodat ze sneller kunnen spelen in de beweeghoek.

De activiteiten in de beweeghoek

De beweeghoek in mijn klas bestaat nu uit twee onderdelen: een aantal vaste materialen en materialen die regelmatig wisselen.

De vaste materialen bestaan uit de gymmat, de bewegingsposter van Kleuteruniversiteit en het bewegingsspel van Meester Sander. De kinderen doen de bewegingen van de poster na op de mat of spelen het bewegingsspel van Meester Sander. Dit spel bestaat uit een poster en verschillende speelkaarten. De kinderen pakken een kaart met bijvoorbeeld een driehoek en gaan op de bijbehorende poster op zoek naar deze vorm. De beweging die ze bij deze vorm vinden, doen ze vervolgens na. Tijdens het spel doen de kinderen mooie uitspraken: “Kijk juf, als we deze naast elkaar doen, dan lijken we wel een brug! Vet cool toch?”. Het is ontzettend leuk om te zien hoe enthousiast ze hiermee bezig zijn en soms de hele werkles bewegingen imiteren of nieuwe bewegingen bedenken. Van deze nieuwe bewegingen maken we regelmatig een foto en deze voegen we toe aan de bewegingsmuur naast de bewegingsposters. Dit maakt de hoek echt van de kinderen zelf en ik merk dat dit motiverend werkt.

De wisselende materialen in de beweeghoek veranderen elke twee weken. Alle kinderen zijn dan in de beweeghoek geweest en uit ervaring weet ik dat het goed is om de materialen na twee weken te wisselen. Op dit moment liggen er twee balansborden. Eerder heb ik ook al hoepels, ballen en loopklossen aangeboden in de hoek. Bij deze wisselende materialen zijn vaak probeeropdrachten verbonden, aangeboden in de vorm van opdrachtkaarten. Deze opdrachtkaarten zijn door middel van sterren onderverdeeld in niveaus. Een voorbeeld van een 1-ster-opdracht is: “Probeer eens 3 seconden lang op het balansbord te staan.” of “Probeer de bal 2 keer omhoog te gooien en te vangen.”. Lukt dit? Dan kunnen ze proberen om een twee-sterren-opdracht te doen. Verder komt het ook voor dat kinderen zelf nieuwe ideeën voor de inrichting van de hoek bedenken. Zo was er eens een kind die graag wilde leren mikken. Toen zij dit in de klas vertelde, bleken meer kinderen dit te willen leren. We hebben er toen samen voor gezorgd dat er een onderdeel mikken in de beweeghoek werd aangeboden.

De beweeghoek in beweging

In mijn klas wordt er elke dag op verschillende manieren gebruik gemaakt van de beweeghoek. Zo mogen de kinderen in de ochtend kiezen om hier te spelen en dan zit er ook regelmatig, naast de eerder genoemde probeeropdrachten, een doe-opdracht aan verbonden. Een voorbeeld van een dergelijke opdracht kan zijn dat ze hun eigen bewegingsparcours moeten bouwen om deze vervolgens uit te voeren. Binnen deze opdracht kun je als leerkracht ook differentiëren in je groep. Voor groep 1 kan de opdracht simpel zijn: bouw een bewegingsparcours die je zelf uit kunt voeren. Voor groep 2 kun je er een element aan toevoegen: bouw een bewegingsparcours waarin een bepaald voorwerp terugkomt.
De hoek wordt ook gebruikt voor kinderen die op bepaalde momenten hun energie kwijt moeten. Een kind liet mij weten: “Juf, ik moet eerst echt even bewegen, want ik ben nu te drukkig in mijn hoofd om naar jou te luisteren.”. En het mooiste was dat dit kind, na vijf minuten in de beweeghoek te zijn geweest, zelf weer terugkwam en rustig mee kon doen tijdens de kleine kring. Super voor het kind, maar ook zeer fijn voor de juf!
Het creëren van een beweeghoek was een behoorlijke zoektocht en deze is nog niet afgelopen. De hoek blijft letterlijk en figuurlijk in beweging. Wanneer je materialen toevoegt aan een bouwhoek zorgt dit ook vaak voor een impuls, en zo werkt het ook bij de beweeghoek.

Tips

Ik kan iedereen een beweeghoek aanraden, bekijk de mogelijkheden voor een beweeghoek in jouw klas. In mijn klas geeft het gek genoeg meer rust op de gezamenlijke momenten, doordat de kinderen tussendoor hun energie kwijt kunnen in de beweeghoek. De kinderen zijn dol op de beweeghoek en spelen er het liefst dagelijks. Heb je geen ruimte in de klas voor een beweeghoek en wil je de kinderen toch meer laten bewegen in de klas? Gebruik dan de bewegend leren video’s van Meester Sander. Dit zijn hele leuke en leerzame filmpjes, speciaal gemaakt voor de onderbouw. Al bewegend leren de kinderen bijvoorbeeld tellen tot 10, de verschillende vormen of kleuren. Ik gebruik deze filmpjes ook in de klas en de kinderen zijn fan! Daarnaast kun je ook de mogelijkheid onderzoeken om een beweeghoek in te richten op de gang of je kunt een van de bewegend leren projecten van Kleuteruniversiteit aanschaffen.

Heb jij ook een beweeghoek in de klas of ervaring met een andere vorm van beweging? Deel deze op onze facebookgroep Vrienden van Kleuteruniversiteit. Benieuwd wat ik verder allemaal doe in mijn groep? Volg mij dan ook via op mijn Instagramaccount:@jufrosan_