Inspiratieblog: Rekendoelen in elke hoek

In een kleuterklas speelt spel in de hoeken een belangrijke rol bij de ontwikkeling van o.a. de rekenvaardigheden. Door doelbewust rekendoelen te integreren in de hoeken (en dus niet een aparte rekenhoek te maken) kunnen kleuters op een natuurlijk en betekenisvolle manier rekenen ervaren. In deze blog bespreken Linda en Chantal (beide leerkracht in groep 1/2 en ambassadeur van Kleuteruniversiteit), hoe je die rekendoelen in de hoeken kunt toevoegen en hoe je dit spel als leerkracht kunt stimuleren.

Rekendoelen in de hoeken

Hoekenspel biedt kinderen een plek waarin ze zelfstandig kunnen ontdekken, experimenteren en leren. Kleuters leren het beste door concrete ervaringen op te doen en door de interactie met de leerkracht en andere kinderen. Door rekendoelen te koppelen aan hoeken kunnen ze spelenderwijs oefenen met tellen, meten, wegen, sorteren en ruimtelijk inzicht, zonder dat dit apart in de kring wordt aangeboden. Het vindt dus plaats in een betekenisvolle context.

Als leerkracht willen we zoveel mogelijk doelen spelenderwijs aanbieden, waardoor je wellicht denkt dat het noodzakelijk is veel verschillende hoeken in je klas in te richten. Dat is niet zo. In deze blog willen we aan je laten zien dat een heel aantal doelen als vanzelf in je hoeken terugkomen wanneer je als leerkracht op een passende manier handelt.

Rekenen in de bouwhoek

De bouwhoek is bijna vanzelfsprekend de uitgelezen hoek voor het ontwikkelen van ruimtelijk inzicht en meetkundige vaardigheden. Kinderen oefenen hier met:

het herkennen en benoemen van de vormen van de blokken
het vergelijken van lengtes en hoogtes
het maken van patronen en symmetrie ontdekken
het tellen van blokken en berekenen hoeveel er nodig zijn om een constructie te voltooien
het namaken van voorbeelden

Rekenen in de huishoek

In de huishoek spelen kinderen rollenspellen die aanzetten tot rekenvaardigheden die in de dagelijkse praktijk veelvuldig voorkomen. Denk hierbij aan:

het tellen van borden, kopjes en bestek (heb ik genoeg voor de gasten die komen?)
het toepassen van begrippen als meer, minder, evenveel
klokkijken om op een bepaald tijdstip iets te kunnen doen.
het maken van recepten in de keuken; wat heb je nodig en hoeveel van alles?

Rekenen in de winkelhoek

De winkelhoek is uitermate geschikt voor het aanbieden en oefenen van diverse rekendoelen. Met name getalbegrip en eenvoudige bewerkingen kunnen hier veel aan de orde komen. Denk hierbij aan:

het labellen van producten die in de winkel liggen
het betalen met geld
het vergelijken van hoeveelheden en afwegen van producten
het maken van optel- en aftreksommen bij het teruggeven van geld
het werken met maten en gewichten

Het is hierbij van belang om de winkelhoek elke keer een andere invulling te geven passend bij het thema zodat het spel telkens tot uiting kan komen. Zo kan de winkelhoek tijdens het thema ‘bij mij thuis’ een supermarkt worden, bij het thema ‘boerderij’ een zuivelwinkel of bij het thema ‘museum’ een plek waar je toegangstickets of souvenirs kunt kopen.

Rekenen in de zand- en watertafel

In de zand en watertafel experimenteren kinderen veel met de doelen uit het domein meten en meetkunde, bijvoorbeeld door:

het water en zand over te gieten met bekers
het vergelijken van gewicht en volume; wat zinkt en wat drijft?
het maken van een logische volgorde van hoeveelheid in volume; van leeg naar vol of van vol naar leeg
het maken van patronen te maken met vormen in het zand.

Rekenen in de knutselhoek

In de knutselhoek kun je ook goed met meten en meetkunde aan de slag. Daar komen bijvoorbeeld vrijwel ongemerkt de volgende rekendoelen aan bod:

het herkennen van patronen en deze voortzetten
het knippen van vormen en deze te sorteren
het werken met afmetingen en verhoudingen
het maken van vouwwerkjes
het gebruik van ruimtelijke begrippen
het meten van de benodigde materialen

Rekenen op een autokleed

Op het autokleed kunnen de kinderen met de auto’s en wegen oefenen met:

het maken van routeplanningen en het volgen van aanwijzingen
het oefenen met begrippen zoals links, rechts, voor en achter
het tellen van auto’s of verkeersborden

Rekenen tijdens buitenspel

Ook tijdens het buitenspelen zijn er tal van mogelijkheden om rekendoelen aan bod te laten komen. Denk hierbij aan:

het inschatten van afstanden en vergelijken tijdens het rennen of springen, wie gaat er hoger/verder/sneller?
het bijhouden van scores bij spelletjes zoals tikkertje of balspelen
het tellen, sorteren en ordenen van objecten

Rekenen in de leeshoek

Ook in de leeshoek kun je rekendoelen toevoegen. Denk hierbij aan:

het ontdekken en benoemen wat de voorkant is van het boek, wat de achterkant is en hoe je een boek leest
het laten tellen van afbeeldingen met behulp van een zoekkaart
het tellen van bladzijden tellen en de volgorde van gebeurtenissen bepalen
het bekijken en bepalen welk boek of welke letters groter/kleiner/dikker/dunner zijn

Jouw begeleiding is cruciaal!

Om in de hoeken de doelen tot uiting te laten komen is jouw begeleiding van cruciaal belang. Jij zorgt ervoor dat de basis voor de hoek staat zodat je met verschillende strategieën het rekenen kunt aanbieden, stimuleren en kunt uitlokken. Bijvoorbeeld door:

Gericht vragen te stellen, zoals ‘hoeveel blokken heb je nodig’, ‘wat is zwaarder’, ‘waar heb je er meer van’, ‘hoe kun je er nu voor zorgen dat ….’ enzovoorts.
Materialen toe te voegen aan de hoeken die uitnodigen tot rekenen, zoals meetlinten, weegschalen en nepgeld. Wellicht hebben de kinderen een materiaalbehoefte die tijdens het spel opkomt. Laat ze deze dan opzoeken en lekker mee aan de slag gaan.
Speelse opdrachten of uitdagingen geven, bijvoorbeeld ‘bouw een toren met precies tien blokken’, of ‘zorg ervoor dat je een mand van een luchtballon bouwt, waar je met zeker vijf kinderen in kan’
Interactie en samenwerking aanmoedigen, zodat kinderen met elkaar in gesprek gaan en samen oplossingen bedenken.

In een hoek worden dankzij het spel als vanzelf meerdere doelen tegelijk aangeboden. Daarbij ontwikkelen de kinderen ook hun taalvaardigheden en de taal die bij het aanbod van rekendoelen vrijkomt.

We hopen dat we je inzichten hebben gegeven in hoeverre rekendoelen vaak al in je hoeken aan bod komen. En anders hopen we je tips en handvatten te hebben gegeven met deze blog. Mocht je nog meer tips of ideeën hebben, laat dit gerust aan ons weten via de Facebookgroep Vrienden van Kleuteruniversiteit of stuur ons even een berichtje via ons instagramaccount @juflinda.m en @jufchantal__