Ontdek de magie van versjes en breng taalplezier in jouw groep

“Naar bed, naar bed”,  zei Duimelot. “Eerst nog wat eten”, zei Likkepot

Wie is er niet met opzegversjes groot geworden en kent ze nu na al die jaren nog steeds?

Jonge kinderen genieten van taal, woordspelingen, verhalen en taalgrapjes. Opzegversjes ontwikkelen het taalgevoel bij kinderen aanzienlijk en laten kinderen ervaren dat taal vooral heel leuk is. Renate van Ruijven werkzaam in unit 1/2 op de Joannesschool in Naaldwijk en Arina van Gelder werkzaam in groep 2/3 op IKC De Brink in Zwijndrecht maken graag gebruik van opzegversjes binnen hun onderwijs. Zij vertellen over het belang van het aanleren van opzegversjes en geven je tips om direct aan de slag te gaan met deze leuke vorm van leren.

Even het geheugen opfrissen
Versjes werden in het verleden veel aangeleerd op school en voorgelezen aan kinderen. De opzegversjes uit de bundels zoals Rijmpjes en versjes uit de oude doos van Simon Abramsz werden hierbij veel ingezet.

Een opzegversje is een gesproken rijm, er zit dus geen melodie in, wat bij een liedje wel het geval is. Het verschil tussen een gedicht en een opzegversje is dat een gedicht niet altijd poëtisch is en een opzegversje wel. Door het aanleren en opzeggen van versjes worden kinderen zich bewust van klankovereenkomsten, ritme, eind- en beginrijm.. Ook oefenen de kinderen hun taalvaardigheid (en op den duur ook het leren lezen) en auditief geheugen. Om deze redenen is het een goede en betekenisvolle gewoonte om aan te nemen en de kinderen in je groep versjes aan te leren. 

Een keuze maken 

Het is van groot belang dat de inhoud van een versje aansluit bij de groep en wellicht het thema waaraan gewerkt wordt. Korte versjes passen het best bij het auditief geheugen van het jonge kind en een duidelijke structuur binnen een versje is belangrijk. Het bieden van visuele en lichamelijke ondersteuning bij het aanleren helpt bij de retentie en zal de betrokkenheid bij het versje verhogen. Bovendien leren kleuters met hun handen en helpen de gebaren en het uitbeelden bij het auditief en sensitief geheugen. Als een versje langer is, kan deze uiteraard in delen worden aangeleerd.

Versjes aanleren

Bij het leren van een versje moet plezier voorop staan. 

Tijdens de introductie is het belangrijk om het binnen de belevingswereld van de kinderen in jouw groep te plaatsen. Laat een voorwerp zien, geef een luisteropdracht mee of vertel een kort verhaaltje en draag het versje voor aan de kinderen. De kinderen zullen aandachtig naar het versje luisteren zonder te weten dat ze aan het leren zijn. Tijdens het luisteren zijn zij bezig met de betekenis van het voorwerp of het beantwoorden van de luisteropdracht. Vaak zit er in een versje een grapje verwerkt, laat de kinderen hier eens naar luisteren. Waarom is het versje grappig en moet je er om lachen? Op deze manier kun je meteen  na gaan of de kinderen de strekking van het versje begrijpen, stel hierover vragen en bespreek de lastige woorden. 

Het visueel ondersteunen van het versje kan het kind helpen bij het onthouden van de tekst en de betekenis van de woorden inhoud geven. Denk hierbij aan: 

• gebaren
• afbeeldingen passend bij het versje die de volgorde van het versje ondersteunen. 
• materialen die de woorden in het versje ondersteunen.
• pictogrammen die de woorden uit het versje ondersteunen.

De betrokkenheid bij het versje zal toenemen als de kinderen mogen meedenken over de gebaren, afbeeldingen of pictogrammen mogen maken en materialen mogen zoeken bij het versje. 

Vervolgens zeg je het versje nog een aantal keer op een muzikale wijze. Vaak doen de kinderen automatisch mee, maar ook dit kan op verschillende manieren uitgedaagd worden. Denk bijvoorbeeld aan:

• De kinderen zeggen alleen het laatste woord mee.
• De kinderen zeggen een steeds terugkerend deel mee.
• Hard en zacht, snel of juist langzaam opzeggen.
• Verschillende emoties gebruiken bij het opzeggen.
• Om beurten een regel opzeggen.

Zo wordt het versje op een speelse manier veel herhaald en geoefend. Wanneer de kinderen actief mee mogen doen, zorgt dit voor vergroting van de betrokkenheid en wellicht wel nog belangrijker, het plezier! 

Herhaling is de kracht. 

Jonge kinderen genieten van herhalen. Dit kun je doen door de afbeeldingen die bij het versje passen neer te leggen of op te hangen in het lokaal, in bijvoorbeeld de taal of schrijfhoek. De kinderen kunnen zo het opzegversje betrekken in de hoek en het zal daar wellicht ook weer voor mooie uitdagingen zorgen. 

Verzamel reeds aangeleerde versjes in een mooi doosje en pak deze erbij als aanvulling binnen een dag in de groep. Zo blijven de versjes leven in de groep. Filmpjes maken van een moment waarop de opzegversjes worden ingezet en deze met ouders delen is altijd een succes en zorgt voor ouderbetrokkenheid.

Stap voor stap

Dat Renate en Arina fan zijn van versjes, daar maken ze geen geheim van. Ze genieten van het plezier van de kinderen. Nieuwsgierig hoe dit er in de praktijk bij hen aantoe gaat? Bekijk de video hier! Je vind de tekst van het versje hier, of onderaan de blog!

Aan de slag?

Hopelijk heeft deze blog je geïnspireerd om met opzegversjes aan de slag te gaan.

En wil je meer van onze klassen zien? Of wil je graag nieuwe ideeën opdoen voor versjes? Volg ons dan op Instagram via  @jufrenate. en @jufarina Heb je na deze blog vragen over zaken of wil je iets anders weten of delen? Stuur dan gerust een bericht via Instagram of je kunt ons bereiken via de Facebook-groep Vrienden van Kleuteruniversiteit of mail naar ambassadeur@kleuteruniversiteit.nl. We gaan heel graag met je in gesprek!

Download

Versje Piet heeft verdriet