Inspiratieblog: 10 tips voor een succesvol thema

Werken met een thema, het geeft een mooie context waaruit jij samen met de kinderen het onderwijs opbouwt. Er zijn veel mogelijke thema’s om over te werken. Maar hoe kies je dan een thema? Welke vragen stel je jezelf om tot een succesvol thema te komen? Ester en Anouk zijn beiden ambassadeur van Kleuteruniversiteit. Ester werkt in groep 1/2/3 en Anouk in groep 1/2. In deze blog geven ze je tips mee om tot een succesvol thema te komen. Voor het vaststellen van jouw volgende succesvolle thema geven wij je graag de volgende tips:

1. Bekijk je doelgroep
Waar ligt de interesse van de kinderen? Speelt er momenteel iets in jouw groep, ga hier dan op in! Zijn er bijvoorbeeld meerdere kinderen die een broertje of zusje krijgen, dan is een thema over geboorte en baby’s mogelijk iets. Zo behandelde de klas van Ester dit thema tijdens de zwangerschap van het duo collega.

2. Wil je het thema zelf bepalen? Of laat je de kinderen bepalen?

Het kan handig zijn om zelf het thema te bepalen omdat je bepaalde doelen wilt aanbieden de komende periode. Indien mogelijk is het aan te raden om de kinderen te betrekken bij de keuze van een thema. Je kunt daarbij de vraag helemaal openstellen door te vragen waar ze over zouden willen werken. Daarnaast kun je de kinderen ook mee laten beslissen maar ook zelf sturing houden door bijvoorbeeld ideeën aan te dragen waarop de kinderen kunnen stemmen. Bij Ester in de klas zijn er elk jaar één of twee thema’s die de kinderen zelf mogen kiezen. De kinderen bedenken altijd onderwerpen om over te werken. Deze komen op een lijstje. Als het tijd is voor de kinderen om een thema te kiezen,  hebben ze de optie uit vier of vijf thema’s. De kinderen stemmen door bijvoorbeeld een knikker in een bakje bij het favoriete thema te leggen of het aan te kruisen op een briefje. Ester geeft ook bij elk thema van tevoren aan welk prentenboek er dan bij zou horen.

3. Duur van het thema
Bepaal hoe lang het thema gaat duren. Afhankelijk van hoe lang jij met je klas wil werken over het thema, bepaal je of het thema geschikt is. Zo kan je bijvoorbeeld vóór Pasen twee weken hierover werken. Binnen deze tijd heb je dat onderwerp wel afgerond. Werk je bijvoorbeeld in periodes van 6 tot 8 weken, kies dan een breed thema waarbij je kunt uitbouwen. Zo hebben de kinderen in de klas van Anouk over het thema ‘Ik voel mij niet zo lekker’ gewerkt. Dit thema bood veel ruimte om in te gaan op verschillende manieren van je niet zo lekker voelen en hoe je dat kunt oplossen. Ook kon Anouk gemakkelijk binnen dit thema praten over het menselijk lichaam, voeding en gezond zijn en blijven.

4. Leer van je successen
Welke thema’s waren de vorige keer een succes? Evalueer voor jezelf of waar mogelijk met collega’s en bepaal de redenen waarom het zo’n succesvol thema was. Zo heeft Ester bijvoorbeeld populaire elementen van het thema ridders en kastelen, twee jaar later bij het thema sprookjes opnieuw gebruikt. Zoals bijvoorbeeld het omtoveren van de huishoek in een kasteel met daarbij een spelscript om de prinses te bevrijden van de draak. 

5. Kies een thema waarin kinderen zich kunnen verplaatsen
Als je kiest voor het thema vliegveld en geen kind in jouw klas is ooit op een vliegveld geweest, dan zal het spel lastig op gang kunnen komen. De kinderen hebben geen beeld bij de omgeving en wat je daarin speelt. Kijk dus altijd of kinderen herkenning vinden in het gekozen thema waardoor zij het spel in ieder geval kunnen starten. 

6. Bekijk of het thema ‘speelbaar’ genoeg is
Kinderen leren door middel van spel. Bedenk daarom of kinderen het thema uit kunnen spelen. Een thema zoals ‘Wij gaan naar de zee’ is leuk, maar bedenk dan ook wat de kinderen binnen dat thema kunnen spelen. Spelen dat je op het strand ligt en een zandkasteel maakt is na een paar weken wel klaar. Probeer het thema dan eens breder te pakken door bijvoorbeeld te werken over ‘Wij gaan op reis’, waarbij de kinderen een uitstapje maken naar de zee. Op deze manier kan je ook nog verder gaan op andere aspecten rondom het reizen. Als de kinderen in de klas bij Ester zelf een thema mogen kiezen is één van de voorwaarden dat de kinderen bij het thema een (realistische) hoek kunnen bedenken met wat ze erbij willen spelen. Soms kan dit ook verrassend goed uitpakken. Zo bedachten de kinderen dat ze het thema “vies” wilden. Ester kon daar niet zo gauw iets leuks bij bedenken, maar de kinderen wilden een vies huis maken in de hoek wat ze dan tijdens het spelen weer wilden schoonmaken en opknappen. Dit was uiteindelijk een groot succes! Er werden spinnenwebben, bananenschillen en vuile sokken geknutseld. Op de grond lagen blaadjes en zand en de ramen werden dichtgetimmerd. Tijdens het spelen werd er opgeruimd en schoongemaakt. Aan het eind van de werkles tijdens het opruimen, werd de hoek dan weer “vies” gemaakt voor de volgende dag.

7. Leg je aanbod naast het thema
Bekijk wat je de komende periode wil aanbieden qua doelen en of je dit kan meenemen in de keuze van je thema. Zo is het bijvoorbeeld succesvol om over de dierentuin te werken wanneer je de kinderen wilt leren om een plattegrond te lezen. Of als je aandacht wilt besteden aan betalen met geld, is een thema waarbij een winkel wordt gemaakt zeer zinvol.

8. Bepaal welke spelimpulsen mogelijk zijn
Bedenk voor het nieuwe thema welke kant de kinderen kunnen opgaan. Welke kansen zijn er in het spel? Welke impulsen geef je als het spel stagneert? Het leuke aan het volgen van de kinderen is dat je niet altijd weet welke kant ze op willen gaan binnen het thema. Dit maakt het voorbereiden van een thema soms ook lastig. Daarom hoef je het thema niet tot in de puntjes voor te bereiden. Echter is het fijn om van te voren te bedenken welke kanten het spel op zou kunnen gaan, en of dit dan te koppelen is aan wat jij wilt aanbieden. Zo kun je bijvoorbeeld alvast ideeën bedenken bij het thema restaurant. Laat de kinderen kiezen welk restaurant er in de klas komt. Ester laat de kinderen altijd helpen met het inrichten van de hoeken. Zo wordt het ook echt van de groep.

9. Bedenk een opening en een afsluiting
Een thema wordt gegarandeerd omarmd door kinderen wanneer er een pakkende opening en een passende afsluiting plaatsvindt. Zo heeft Anouk het thema ‘Wij gaan naar de dieren’ geopend door een vrachtwagen te laten komen die drie dieren kwam brengen. Daarbij zat een brief van de dierentuindirecteur waarin hij vertelde dat de dieren een nieuwe plek zochten om te wonen. Als afsluiting zijn we op reis geweest naar de dierentuin. Ester probeert ook altijd iemand uit te nodigen die deskundig is op het gebied van het thema en er in de klas iets over wil vertellen, uitleggen of laten zien.

10. Lees je in over het thema
Wat weet je zelf al over het thema dat je mogelijk gaat kiezen? Ga op zoek naar blogs of artikelen om zelf kennis of inspiratie op te doen om te bepalen of jij zelf ook uit de voeten kan met het thema. 

We hopen je met onze tips op weg te hebben geholpen in het vinden van een succesvol thema voor jouw klas. Hoe je verder gaat na het vaststellen van een succesvol thema vertellen we je graag meer in een volgende blog. Mocht je nieuwsgierig zijn naar onze thema’s in actie? Je kunt ons vinden op Instagram als @jufesterklaver en @jufnoek. Ook vinden wij het gezellig om met je in gesprek te gaan in de Facebookgroep Vrienden van Kleuteruniversiteit.