Inspiratieblog: brainstormen met kleuters

Je herkent het vast, de kinderen hebben veel ideeën voor het invullen van een thema of ze vertellen al honderduit over een onderwerp. Je hoopt dat veel kinderen uit jouw klas wat meekrijgen van alles wat er wordt verteld. Of je leest een prentenboek voor, waarbij je wilt dat de kinderen antwoord geven op wie-/waar-/probleem-/oplossing vragen. Wellicht herkenbare momenten uit de klas, waarbij je gebruik kunt maken van een brainstorm. Brainstormen met kleuters, hoe doe je dat? In deze blog neemt Chantal (@jufchantal__), leerkracht van groep 1/2 op OBS de Driemaster in Hardinxveld en ambassadeur van Kleuteruniversiteit, je mee op welke manier je kunt brainstormen met kleuters.

Waarom brainstormen?
Brainstormen is een hele fijne manier om voor de kinderen visueel te maken wat je de komende tijd gaat leren, wat er is besproken of hoe een boek in elkaar steekt. Wanneer je afbeeldingen gebruikt, is brainstormen een visuele manier van informatie zichtbaar maken. Hierdoor onthouden kinderen meer en zullen ze gedurende het thema vaker terugkomen op de informatie, of doen aanvullingen.

Met brainstormen gaan alle kinderen aan de slag over het onderwerp. Alles wat ze zelf al weten wordt benoemd. De kinderen zijn hierdoor vaak erg betrokken en maken deel uit van het proces en eindresultaat. Je kunt brainstormen dan ook effectief doen in een kleine kring én in een grote kring.

Brainstormen voor een thema

Chantal start haar thema vaak met ‘wat weten wij al over..’? Dit doet ze aan de hand van een brainstorm. Bij het thema ‘de bakkerij’ deed Chantal dit ook. Ze schreef met de kinderen een woordweb vol gedachtenspinsels rondom de bakkerij. Vooraf heeft ze zich voorbereid door na te denken over welke doelen zij aan wilde bieden tijdens dit thema en alvast hoofdonderwerpen op te schrijven: lekkernijen, materialen, bakkerskleding en overig. Samen met de kinderen heeft Chantal de brainstorm verder uitgewerkt. Een woordweb kan je maken bij alle thema’s.

Op deze manier kun je ook een lijst maken met alle materialen die nodig zijn wanneer je een bepaalde hoek wilt creëren. Wat heeft de bakker nodig in de bakkerij? Wat voor kleding heeft hij aan? Wat voor materiaal gebruikt hij? Wat wil hij verkopen in de winkel? Door ook dit visueel te maken met de kinderen (en dit te delen met de ouders), kun je een hoge betrokkenheid creëren bij de kinderen uit je klas. De kinderen verzamelen thuis materialen, maken dingen op school en vullen op deze manier de themahoek.

Een andere manier van brainstormen binnen een thema kan zijn: ‘wat willen we nog leren’? Ook hier kun je er voor kiezen deelonderwerpen op te schrijven. Wat willen we nog leren over de winkel? Onderwerpen als, hoe je kunt betalen, hoe je de spullen afrekent, hoe je de winkel inricht, kunnen dan naar boven komen. Een ander deelonderwerp kan zijn: de bakkerij. Hier kunnen vragen als ‘hoe wordt brood gemaakt? hoe maak je een croissantje? hoe maak je een taart? bij worden toegevoegd.

Mindmap bij het uitdiepen van een boek

Kinderen luisteren graag naar prentenboeken en verhalen. Ze zitten dan zo in een boek, dat ze eigenlijk niet goed onthouden waar het boek precies over gaat. Vragen beantwoorden als ‘wie, wat, waar,’ of ‘probleem en oplossing’, worden dan erg ingewikkeld. In een van de projecten van Kleuteruniversiteit, zag Chantal dat je van een boek ook een mindmap kunt maken. Je bespreekt na het voorlezen niet alleen de vragen ‘wie, wat, waar, probleem, oplossing’, maar je schrijft deze op en maakt het visueel. Je praat met elkaar over wat er precies in het verhaal is gebeurd. Kinderen vullen elkaar aan en zo ontstaat er een mindmap vol gebeurtenissen uit het boek.

Voor kinderen die het nog lastig vinden, kun je de vragen opsplitsen. Zo kun je het boek meerdere keren voorlezen en elke keer een andere kijk- en luister vraag centraal zetten.

Wanneer je de mindmap ophangt bij de verteltafel, zul je zien dat de kinderen het boek veel beter begrijpen en kunnen navertellen. De mindmap wordt hierdoor ook een mooie aanvulling en verdieping op het spel in de klas.

Tips bij brainstormen

Je zult nu wellicht denken, maar hoe voer ik dit dan uit in de klas? Hier enkele tips voor brainstormen met kleuters

1. Bereid je activiteit goed voor. Weet waar je het over wilt hebben, welke doelen je centraal stelt en welke deelonderwerpen of vragen je wilt behandelen.
2. Maak eventuele tekeningen van tevoren, kopieer of print deze, zodat je het direct visueel kunt maken.
3. Daag de kinderen uit om tot ideeën te komen en noteer deze op het papier.
4. Houd de woorden die je op het woordweb noteert kort en bondig. Hele zinnen zijn voor kleuters nog geen toevoeging.

Je zult zien dat na een aantal keer brainstormen, dit bijna vanzelf gaat en je steeds minder voorbereiding nodig hebt.

Ik hoop dat je de blog met plezier gelezen hebt en nu ook enthousiast aan de slag kunt gaan met brainstormen. Je kunt mij volgen op instagram via mijn account @jufchantal__ Heb je nog vragen, stel ze dan gerust via de Facebookgroep ‘Vrienden van Kleuteruniversiteit’.