Spelenderwijs met letters bezig – Letter van de week

In deze blog neemt Rosan van Gessel je mee in hoe je spelenderwijs de letter van de week in kunt zetten in de kleuterklas. Rosan is werkzaam in groep 1/2 op de Schakel in Leersum en ambassadeur bij Kleuteruniversiteit.

In alle kleutergroepen kom je ze tegen: letters! Naast alle andere aspecten van taalonderwijs is het spelenderwijs zien en horen van letters ook iets waar je in de kleuterklas al mee kunt beginnen. Maar hoe doe je dat dan? Het belangrijkste is dat het vooral spelenderwijs moet gebeuren. Door het aanbieden van fonemen (klanken) en de grafemen (letters) ben je als leerkracht vooral bezig met het vergroten van het fonemisch bewustzijn van de kinderen. En daarnaast ben je ook nog eens bezig met het vergroten van de woordenschat. Twee vliegen in één klap!

Ik werk in de klas met ‘De letter van de week’. Elke week staat er een letter, passend bij het thema of een themawoord, centraal en bied ik verschillende activiteiten bij deze letter aan. Ik neem je graag mee in hoe mijn collega’s en ik dit in de klas aanpakken.

De letter aanbieden

Elke maandag komen de kinderen al enthousiast binnen en hoor ik: “Juf, welke letter is er nu?” en “Ik hoop de letter van mijn naam!”. Op maandagochtend zit er een nieuwe letter in de lettertas. Bij het aanbieden van de letter starten we meestal met de vraag wie de letter herkent uit zijn of haar eigen naam. Op deze manier zijn alle kinderen meteen betrokken en gaan ze na welke letters er in hun eigen naam zitten. Na het aanbieden van de letter, mogen de kinderen in tweetallen woorden bedenken die met dezelfde letter beginnen. Hierbij kiezen we bewust voor de beginletter, omdat dit vaak gemakkelijker te horen is. Voor kinderen die al wat verder zijn kan ervoor gekozen worden om ze allerlei woorden te laten bedenken waar de desbetreffende letter in zit.

Activiteiten in de kring

Door de week heen komt de letter meerdere keren terug tijdens kringactiviteiten. Bij de letter van de week maak ik bijna altijd gebruik van het bekende boek Alfabet van Charlotte Dematons. De kinderen vinden het fantastisch om, bijvoorbeeld tijdens de inloop, op zoek te gaan in het boek naar woorden met de letter van de week. En het mooie is dat er voor iedereen iets te vinden is op de platen. Kleuteruniversiteit maakte bij dit boek een project vol toffe activiteiten die je erbij kunt gebruiken. Zo hebben we tijdens het thema “Beroepen” de ‘d’ van dirigent aangeboden. De dirigent mocht voor de klas komen staan, een woord met de ‘d’ noemen en vervolgens mocht hij de klas dirigeren (do-nut). Dit spel is nog steeds een hit in de klas!

In de hoek!

Naast de verschillende kringactiviteiten, komen de letters ook terug in de hoeken. Bij mij in de klas komen de nieuwe letters altijd terecht in de letterwinkel. In de letterwinkel kunnen woorden gemaakt en gekocht worden. Door elke week een nieuwe letter toe te voegen, krijgt het spel ook hier een nieuwe impuls. Er kunnen namelijk nieuwe namen van kinderen uit de klas en andere woorden gemaakt worden!

Ook in de huis- of themahoek zie je de letter vaak terugkomen. In elk van deze hoeken ligt altijd pen en papier, zodat de kinderen die er aan toe zijn kunnen schrijven of tekenen. Hierbij komt natuurlijk niet alleen de letter van de week terug, maar zie je ook vele andere soorten van taal ontstaan. Daarnaast vind je in de beweeghoek bij mij in de klas ook vaak een deel wat in het teken van de letter staat. Bij de kinderen is het ‘lettermepspel’ favoriet in de beweeghoek. Bij dit spel liggen de letterkaarten op de grond en luisteren de kinderen naar een door de leerkracht of kinderen ingesproken geluidsfragment. Bij het horen van de letter mogen de kinderen met een vliegenmepper of krant op de juiste letter slaan. Je kunt ervoor kiezen om alleen de klanken in te spreken, maar je kunt ook variëren door woorden in te spreken en te vragen naar de begin-, midden- of eindklank.

Tip: Ook in het actiebladen-pakket letters vind je veel extra leuke ideeën om in te zetten in de kring of de hoeken!

Thuis betrekken

Toen ik net begon met de letter van de week, merkte ik dat de kinderen enorm enthousiast waren, maar ook thuis veel vertelden over de nieuwe letter. Om ook het thuisfront te betrekken in dit enthousiasme, bedacht ik de letterplank in de klas. Na elke nieuwe letter mogen de kinderen de hele week spullen van thuis meenemen waar de letter in voorkomt. De spullen krijgen allemaal een plekje op de letterplank! Dit zorgt gegarandeerd voor enthousiasme bij kinderen én ouders!

Aan elke letter komt een einde… of toch niet?

Aan het einde van de week blikken we terug op alles wat we hebben gedaan rondom de letter van de week. Daarnaast sluiten we de week bijna altijd af met een activiteit. Dit kan een uitgebreide activiteit zijn, zoals het maken van appelmoes bij de letter ‘a’ of in de wijk opzoek gaan naar de letter. Maar je kunt ook kiezen voor een kleinere activiteit, zoals het ‘spullenspel’. Hierbij mogen de kinderen in de klas zo snel mogelijk op zoek naar spullen waar de letter van de week in te vinden is.

Na deze week blijft de aangeboden letter achter in de klas en zo komen er steeds meer letters bij. Na ongeveer drie letters volgt er een week zonder nieuwe letter. In deze week blikken we terug op welke letters er al langs zijn gekomen en kijken we bijvoorbeeld welke woorden we van de letters kunnen maken. Daarnaast vraag ik altijd naar de meest favoriete activiteit van elke letter en deze voeren we in de week zonder letter nog een keertje uit. Op deze manier komt er nooit een einde aan een letter en heb je ook genoeg aanbod voor een heel schooljaar!

Hopelijk heeft deze blog je geïnspireerd om ook met de letter van de week aan de slag te gaan. Heb jij nog andere tips of ideeën? Deel het dan in de Facebook-groep Vrienden van Kleuteruniversiteit of stuur me een berichtje via mijn Instagram account Jufrosan_.