Hoe divers is jouw huishoek? – Kleuteruniversiteit

Sigrid Olivier is werkzaam als leerkracht op peuterdagopvang Klein maar Dapper en ze is ambassadeur van Kleuteruniversiteit. Naar aanleiding van een inspirerend artikel over ‘diversiteit’ in Kleuteruniversiteit Magazine en een afstudeeronderzoek van twee collega’s over ditzelfde onderwerp, keek zij nog eens kritisch naar de inrichting van de huishoek op haar locatie. In deze blog vertelt ze over haar bevindingen en haar vervolgstappen. Hoe maak je de huishoek zo divers mogelijk? En hoe houd je dit dynamische onderwerp levend?

Ik weet niet heel veel meer over de tijd dat ik zelf een kleuter was, maar wat ik mij nog wel herinner is dat één van mijn favoriete speelhoeken in mijn kleuterklas ‘de poppenhoek’ was. Daar speelde je ‘vader en moedertje’. Het hele schooljaar zag de hoek er hetzelfde uit. Toch had deze hoek grote aantrekkingskracht op kinderen. Nu jaren later is er veel veranderd. De poppenhoek heet al lang geen poppenhoek meer, maar een huishoek. Maar is de huishoek tegenwoordig zodanig veranderd, dat het voldoende een afspiegeling van alle huishoudens is? Toen ik naar mijn huishoek keek, ontdekte ik dat dit nog niet helemaal zo was.

In Kleuteruniversiteit magazine (jaargang 1, nummer 2) stond het mooie artikel ‘Ik zie je!’ over diversiteit in de klas. Wat sprak het mij aan, dat je als leerkracht de taak hebt om de wereld van je leerlingen te vergroten. Diversiteit is een dynamisch onderwerp. Het is niet iets wat op een gegeven moment klaar is, het is een onderwerp wat steeds moet terugkeren op de agenda. Iedere groep kinderen is immers anders. Maar laten we bij het begin beginnen.

Herkenning
Een huishoek is belangrijk voor jonge kinderen. Deze hoek zou van peuterleeftijd tot en met groep 3 doorgetrokken kunnen worden. Een huishoek zorgt voor een stuk herkenbaarheid. Jonge kinderen willen niets liever dan volwassenen imiteren. Een huishoek moet voor herkenning zorgen. Handelingen die kinderen thuis zien, moeten daar nagespeeld kunnen worden. Voorwerpen die daar staan, moeten herkend worden door de kinderen. En er moeten ook voorwerpen te vinden zijn waar kinderen zelf een betekenis aan kunnen geven (zogenaamde open materialen).

Bij het begrip ‘diversiteit’ met betrekking tot de huishoek denk ik eerst aan drie deelonderwerpen:
– 1. Diversiteit in leeftijden in je groep
– 2. Diversiteit op het gebied van cultuur
– 3. Diversiteit op het gebied van gezinssamenstelling

1. Diversiteit in leeftijden in je groep.

De meeste kleutergroepen zijn gecombineerde groepen 1 en 2. Ook in de peuterdagopvang waar ik werk, zijn er samengestelde groepen met kinderen van 2 tot 4 jaar. Leeftijdsverschillen betekenen vaak ook verschillen in ontwikkelingsniveau en verschillen in spelniveau. Bij het inrichten van de huishoek moet je daar natuurlijk goed rekening mee houden. Kan een jongste hier net zo goed spelen als een oudere leerling? Zijn er voldoende materialen waarmee manipulerend spel voor de allerjongsten mogelijk is, maar is er ook mogelijkheid voor een rollenspel voor kinderen die daaraan toe zijn? En zijn de materialen veilig genoeg voor de verschillende leeftijden?

Tip: Bij de voorbereiding van het thema, schrijf ik altijd even op wat er voor jongsten, voor middengroepers en oudsten aan spelmogelijkheden zijn, passend bij het thema. En ik maak een overzicht welke materialen ik daarbij nodig had. Zo zie je of je nog aanpassingen moet doen en doe je niemand tekort.

2. Diversiteit in cultuur

Een huishoek is niet zomaar een verzameling spullen bij elkaar, maar kinderen moeten de voorwerpen herkennen. Niet veel kinderen zullen thuis nog een telefoon met draaischijf of een typemachine hebben, dus deze voorwerpen horen niet in een gewone huishoek. Houd ook rekening met culturele verschillen. Niet iedereen kookt water in een waterkoker of heeft een Quooker in een keukenkastje: er zijn nog genoeg gezinnen die een fluitketel hebben.

Herkenning is belangrijk voor het vormen van een positief zelfbeeld en het gevoel dat hierbij hoort. Wat is het mooi als kinderen al op jonge leeftijd meekrijgen dat bijvoorbeeld alle huidskleuren goed zijn. Als alle kinderen altijd positieve of neutrale opmerkingen krijgen over hun huidskleur, zal dat bijdragen tot de ontwikkeling van een positief zelfbeeld. Door herkenning in de inrichting van bijvoorbeeld een huishoek, kunnen kinderen zelfbewustzijn en later een stevige identiteit ontwikkelen. Tijd dus om kritisch naar de huishoek te kijken.

Thee in een mok is makkelijk, maar in sommige gezinnen is het theedrinken een mooi ritueel compleet met theepot en mooie glazen. Voeg zoiets dan toe. Wat eten kinderen thuis en waar wordt dat eten in klaar gemaakt? Het is mooi om dan juist deze spullen toe te voegen. Denk ook aan eenvoudige dingen als een deurmat waar de kinderen hun schoenen net als thuis op uit kunnen doen of verpakkingen van eten uit de Poolse of Surinaamse winkel.

Poppen horen ook in de huishoek, zorg voor poppen met verschillende huidskleuren. Er komt steeds meer op de markt, het aanbod wordt diverser. Heb je verkleedkleding in je huishoek, denk dan ook aan hoofddoeken, hoeden en feestkleding uit verschillende culturen. Vaak helpen ouders graag om deze spullen te verzamelen.

Tot slot is het ook fijn om boeken in de huishoek te hebben. Je kunt denken aan kookboeken (welk recept gaan we maken vandaag) en voorleesboeken (om de babypop een verhaal voor te lezen voor het slapen gaan). Zorg dat deze boeken ook divers zijn. Kijk ook eens naar kookboeken uit andere landen en zorg dat kinderen zich herkennen in de voorleesverhalen. Niet alleen afbeeldingen van blanke kinderen, maar zorg voor een heel divers aanbod.

Tip:
Prentenboeken waarin diversiteit een grote rol speelt:

3. Diversiteit op het gebied van gezinssamenstelling

De term ‘vadertje en moedertje’ spelen zal niet vaak meer gebruikt worden. Toch zie je nog vaak als er rollenkaarten worden gebruikt, dat er een kaartje van een vader, moeder, broer en zus hangen. Daar is natuurlijk niets mis mee, maar het is natuurlijk niet altijd conform de werkelijkheid.

Er zijn zoveel meer samenstellingen. Kinderen wonen soms gedeeltelijk bij de ene en de andere ouder, er zijn samengestelde gezinnen, er zijn één-oudergezinnen en er zijn gezinnen met twee vaders of twee moeders. Houd hier rekening mee, door bijvoorbeeld meerdere rollenkaarten met vaders en moeders op te hangen. Een kleine moeite, een kleine aanpassing, maar het zorgt toch voor een groot verschil. De kinderen leren nu van jongs af aan, dat er verschillende gezinsvormen zijn.

Tip: Soms kan het gebeuren dat ouders het er niet mee eens zijn dat je kinderen al op jonge leeftijd kennis laat maken met diversiteit. Daarom is het goed om als school ook afspraken te maken over omgang met diversiteit. Het is fijn om als team te weten hoe de school tegen deze dingen aankijkt, dan kunnen ouders hier ook rekening mee houden wanneer zij een school voor hun kind zoeken.

En dan nu de praktijk…

Op de peuterdagopvang waar ik werk, heb ik naast de basisuitrustig (keukenblok, pannen/eten/bestek/servies, pop en poppenbed, kist met verkleedkleding, tafel en stoel) extra ‘diverse’ materialen toegevoegd, namelijk:
– theeset van RVS/ketel
– hoeden/hoofddoeken
– hond/voerbakken
– kookboek wereldeten
– deurmat

Ik ben op dit moment aan het onderzoeken of en hoe het spel verandert, waarna ook de andere huishoeken binnen de organisatie waar ik werk aangepast zullen worden. Een mooie eerste stap, maar natuurlijk valt er nog veel meer winst te behalen.

Tot slot
Diversiteit: een mooi onderwerp. Praat erover, houd het levendig, maak een plan en stel je plannen indien nodig bij. Hoe mooi zou het zijn, als kinderen al van jongs af aan leren, dat er ‘meer’ is dan wat zij thuis zien. Een mooie gedachte om bij stil te staan en om er wat mee te doen.

Ik hoop dat deze blog inspireert om ook in jouw groep aan de slag te gaan met de huishoek. Is jouw huishoek al divers ingericht en heb je daar mooie foto’s van? deel ze dan in de Facebook-groep Vrienden van Kleuteruniversiteit. Wie weet kun jij mij weer inspireren! Wil je mij volgen op social media? Dan kan op Instagram via @juf_sigrid.