Inspiratieblog: Inzichtelijk Onderwijs en Kleuteruniversiteit

Al heel wat jaren werkt ambassadeur Caroline met projecten van Kleuteruniversiteit in combinatie met Inzichtelijk Onderwijs. In dit blog vertelt ze over haar ervaringen en deelt ze tips voor andere gebruikers.

Mijn school was een aantal jaar geleden op zoek naar een manier om de HGW-cyclus in te voeren. Alle bouwen werden gekoppeld aan een school waar dit al grotendeels was geïmplementeerd. De kleuterbouw werd gekoppeld aan de school waar Inzichtelijk Onderwijs op dat moment ontwikkeld werd. Mijn collega’s en ik waren direct enthousiast en aan het einde van datzelfde schooljaar zijn we een proef gaan draaien met Inzichtelijk Onderwijs. Ongeveer tegelijkertijd voerde in mijn eerste project van Kleuteruniversiteit uit, omdat zij toevallig een project hadden bij het thema wat er op dat moment gekozen was. Dit bleek een gouden combinatie waar ik je graag meer over vertel.

Wat is Inzichtelijk Onderwijs?

Voordat ik begin, lijkt het mij goed om even kort uit te leggen wat Inzichtelijk Onderwijs precies is en wat het biedt. Inzichtelijk Onderwijs is een werkwijze die de SLO doelen voor taal en rekenen uitzet in hapklare brokken van een maand, met een duidelijke opbouw over een periode van twee jaar.

Per maand bieden zij een pakketje speerdoelen waaraan je in die periode aan werkt, met geplande herhaling. Deze pakketten bieden een overlap voor groep 1 en groep 2, zodat je gedifferentieerd kunt werken, zonder dat je heel veel aparte instructies hoeft te geven.

Een voorbeeld van de omschrijving van een speerdoel, uitgezet in instructieniveaus. Door de overlap kun je het laagste niveau van groep 2 en het hoogste niveau van groep 1 koppelen. En je kunt, bijvoorbeeld in de kring, differentiëren in het niveau van je vraagstelling. Bron: Inzichtelijk Onderwijs

Dit pakketje doelen staat in groepsplannen die per maand zijn uitgewerkt, met daaraan gekoppeld checklists en een logboek. Deze vul je in wanneer je het werk, spel en kringgedrag van de kinderen observeert en je evalueert deze aan het eind van elke maand. Het logboek kan je helpen bij de evaluatie. Aan de hand van deze evaluatie, stel je je instructiegroepen samen voor de aankomende maand, maar door te kiezen voor korte of lange termijninterventies eventueel ook al voor latere groepsplannen. Instructiegroepen klinkt heel schools, je moet het zien als differentiatieniveaus in aanbod.

Inzichtelijk wil zichzelf geen leerlingvolgsysteem noemen, maar dat is het eigenlijk wel. Zonder genormeerde toetsen, mét doelenaanbod op verschillende niveaus. Doordat je kinderen op gebied van taal en rekenen goed volgt (middels de HGW-cyclus), heb je bijna niets anders nodig.

In de cyclus die je op de afbeelding ziet, kom je ook nog een weekoverzicht tegen. En dit is waar Kleuteruniversiteit om de hoek komt kijken. Zoals je uit mijn verhaal wellicht al hebt begrepen, biedt Inzichtelijk geen kant en klare thema’s.  Vandaar mijn enthousiasme over de combinatie van Inzichtelijk en Kleuteruniversiteit!

Inzichtelijk werkt met een algemene weekplanning, waarin je kunt aangeven welke activiteiten je op een bepaald moment van de dag uitvoert. Wanneer zijn de kringactiviteiten, de speelzaalmomenten of het buitenspelen. De invulling van je dag-onderdelen geef je hier niet in aan. Deze algemene weekplanning is vooral bedoeld als overzicht. Bijvoorbeeld voor een invaller, of als urenverantwoording, maar ook als je met meer klassen bent als houvast, zodat je niet per ongeluk tegelijk in de speelzaal staat. Deze planning maak ik aan het begin van het schooljaar en de rest van het jaar verander ik daar eigenlijk niks meer aan.

Mijn werkwijze

Nu komt het stuk waar ik het meeste plezier aan beleef; het plannen van het thema.
De geplande activiteiten vul je in op het weekschema. Welke taalkringen, welke rekenkringen, welke ontwikkelingsmaterialen koppel je daar aan en welke kleine kringen, ontwikkelingsmaterialen en hoeken.

Bij de keuze van een project van Kleuteruniversiteit kijk ik naar het doelenoverzicht van de projecten die mij aanspreken. Deze overzichten zijn voor aanschaf van het project te downloaden en te bekijken. Dat zijn vrijwel altijd projecten die bij de periode van het jaar passen, of waar de interesses van de kinderen liggen. Soms kies ik zelf bewust een onderwerp over iets totaal anders, juist om interesse te wekken.

In het doelenoverzicht zoek ik naar overlap bij het Inzichtelijk doelenpakket van die maand. Geen enkel project past bij alle doelen waar je (volgens Inzichtelijk) die maand aan moet werken. Wel zijn de doelen zodanig geclusterd in zowel Inzichtelijk als in de projecten, dat ze door het thema zijn verbonden.
Concreet: in een Sinterklaasproject zit altijd wel iets wat te maken heeft met briefjes ‘schrijven’ en rijmen. Dit komt ook terug in de decemberdoelen van Inzichtelijk en past perfect in de tijd van het jaar, zowel qua uitvoering, als qua opbouw van de doelen.
De lessen die niet bij je doelen passen, kun je vaak met een kleine aanpassing, of een beetje omdenken, wel bij een doel aan laten sluiten.
Het schrijven van een brief aan Sinterklaas kun je aan tafel laten uitvoeren als activiteit met de leerkracht, maar ook in de schrijfhoek, of zelfs in de huishoek. Of in de Sinterklaashoek, zodat Sinterklaas of Piet de brieven van de kinderen beantwoordt.

Je kunt ervoor kiezen om een les met een doel (die deze maand niet aan bod hoeft te komen), te zien als eerste aanbod, of juist herhaling, waardoor je hem die maand niet in Inzichtelijk afvinkt, maar wel aanbiedt. Later in het jaar heb je dan al meer zicht op dat doel en ben je sneller klaar met de planning en het afvinken.
Daar komt bij dat je niet al je doelen tijdens de activiteiten van de projecten aan bod hoeft te laten komen. Deze doelen kun je juist tijdens spel aan bod laten komen. Het navertellen van een verhaal kan natuurlijk bij een verteltafel. Hiervoor gebruik je dan het boek dat bij het project hoort.

Nu klinkt het misschien alsof je constant met lijstjes door de klas loopt en onderdelen bij individuele kinderen aan het afvinken bent. Dat valt echt reuze mee, want als kleuterleerkracht heb je je kinderen vaak aardig in beeld en wat je niet weet kun je nalopen.

Bij nieuw aanbod zorg je er voor dat alle kinderen een keer de revue passeren in je observaties.
Hoe meer je weg kunt zetten in spel en ontwikkelingsmaterialen, hoe minder je nog individueel hoeft te controleren.

Zoals gezegd gebruik je de ingevulde checklists het eind van de maand om te evalueren. Ik stel mijzelf dan de volgende vragen:

• Zijn er kinderen die opvallen?
• Heeft dit een bijzondere oorzaak?
• Is het noodzakelijk dat ik me in de volgende maand al focus op wat er opviel, of kan het wachten tot het doel weer opnieuw aan bod komt?

Wanneer je met Inzichtelijk digitaal werkt, plaatst het programma de kinderen die het doel nog niet behaald hebben, direct in het juiste instructieniveau van het nieuwe groepsplan, op basis van de actie die jij kiest. Hierna deel je de rest van je kinderen met de hand in.

Bij het plannen van het volgende thema, bekijk ik nog eens kritisch de samenstelling van mijn niveaugroepen. Zo kan ik mijn aanbod weer aanpassen op de behoeften van de kinderen. Hierbij gebruik ik dan wederom het doelenoverzicht van het Kleuteruniversiteit project dat ik wil gaan doen.

Komen er veel doelen overeen? Dan kan dat het juiste project zijn. Komen er weinig doelen overeen? Ook dan kan dit toch het juiste project zijn, omdat het bij qua interesse je groep past. Je hebt dan iets meer werk aan het passend maken van bepaalde lessen, om ze bij een doel te laten passen.
Door constant te observeren, handelen, registreren en evalueren, bedien je je groep op het niveau en aanbod wat zij nodig hebben.

Wat heeft Inzichtelijk mij gebracht?

Doordat je met Inzichtelijk constant de HGW-cyclus doorloopt en het onderwijs aanpast aan wat de kinderen nodig hebben, biedt het mij veel houvast.
Ik weet dat ik een beredeneerd aanbod bied, dat ik alle kinderen in het vizier heb en dat ik ze kan bieden wat ze nodig hebben om de volgende stap in hun ontwikkeling te laten maken. Door inzichtelijk heb ik ook beter zicht gekregen op de leerlijnen voor kleuters.
Na een jaar op papier te hebben gewerkt, werd Inzichtelijk Digitaal geïmplementeerd en dit heeft mijn werk nog makkelijker gemaakt. Hierdoor kon ik ook complete kindoverzichten, inclusief logboekopmerkingen printen. Zelfs een deel van het kleuterrapport wordt automatisch ingevuld.

Bron: Inzichtelijk Onderwijs

Doordat je niet vast zit aan thema’s geeft het je dan ook weer zoveel vrijheid om er je eigen thema’s en ideeën aan te koppelen. Wat voor mij betekent, dat ik het zo veel mogelijk combineer met Kleuteruniversiteit.

Ik hoop dat deze blog je heeft kunnen helpen, als je op zoek bent naar een manier om Kleuteruniversiteit te combineren met een beredeneerd aanbod. Of om een keuze te maken, als je nog twijfelt op welke manier je je aanbod wel gaat inrichten. Heb je nog vragen, mail me dan via ambassadeurs@kleuteriniversiteit.nl, stel je vraag op de Facebookgroep Vrienden van Kleuteruniversiteit , op Instagram: @Kleuteruniversiteit, of via mijn eigen Instagram: @JufCaat.