Inspiratieblog: Mijn gouden weken bleken goud waard

Juf Annelieke is leerkracht op Jenaplanschool De Open Hof en ambassadeur bij Kleuteruniversiteit. In dit blog vertelt ze over de stamgroepdag, een dag waarbij groepsvorming centraal staat.

‘De gouden weken’ is een term die je vast veel gehoord hebt. De start van een schooljaar geeft aanleiding om flink wat aandacht te besteden aan de groepsvorming. Drie jaar geleden zijn wij wij bij mij op school gestart met de organisatie van een stamgroepdag, met als doel het proces van groepsvorming extra aandacht te geven en er plezier aan te beleven. Hoe ik dat precies heb aangepakt, lees je in dit blog.

De eerste weken van het schooljaar zijn misschien wel de allerbelangrijkste. Het zijn de weken waarin je groepsbinding ontstaat en jij, als leerkracht, in de groep invloed kunt uitoefenen op de vorming. Dat de eerste zes weken daarin heel erg belangrijk zijn en je veel samenwerkingsopdrachten en klasbouwers kunt doen wist je waarschijnlijk al. Maar een stamgroepdag is misschien nieuw voor je. Wat doe dan op zo’n dag? Hoe geef je zo’n dag vorm en wat is een zinvolle en waardevolle invulling? Die vragen heb ik mijzelf ook gesteld. Als beginnende leerkracht bij de kleuters stond ik echt mijn handen in het haar. Daar stond ik dan …  diverse spelletjes te bedenken die geen samenhang hadden om toch groepsvorming te bevorderen. Ik was niet tevreden, het resultaat was er niet naar dus besloot ik het over een andere boeg te gooien.

Op de website van Kleuteruniversiteit kwam ik een aantal projecten tegen die werden aanbevolen voor de gouden weken. Niet geheel wat ik zocht omdat ik wilde alles op één dag uitvoeren. Ik was vooral op zoek naar sociaal-emotionele opdrachten of opdrachten waarbij de kinderen veel zouden samenwerken. Uiteindelijk vond ik toch projecten die mij geschikt leken en voldeden aan mijn eisen.

Het eerste jaar heb ik mijn stamgroepdag georganiseerd rondom het project ‘Omgaan met elkaar’. Ik was gelijk verliefd op het boek ‘Rikki’. Ook de kinderen vonden het geweldig. Het project is zeer gebruiksvriendelijk en ook de activiteiten kun je direct inzetten. Het project bevat 10 activiteiten die allemaal in het teken staan van samen; elkaar helpen, complimenten geven en deze activiteiten zijn afwisselend buiten en binnen uit te voeren.

Ook is er voldoende variatie qua soort activiteit (creatief, bewegen, samen spelen, kring).  Tijdens dit project leren de kinderen veel over zichzelf, over elkaar en over het horen bij een groep. De allerleukste activiteit vonden de kinderen toch wel de opdracht blind vertrouwen. Tijdens deze dag ervoer ik wat de kracht is van het gebruik van een project. Doordat alle opdrachten over Rikki gingen en er voor de kinderen een verhaal bij hoorde, waren het niet zomaar losse groepsvormende activiteiten. We bouwden de hele dag met de hele klas enthousiast en betrokken aan onze eigen groep! De dag was een succes, volgend jaar weer!

Het jaar erop koos ik een andere invalshoek voor de stamgroepdag. Mijn jaar ervaring bij de kleuters heeft mij namelijk veel geleerd over emoties. Emoties bij kinderen, het belang van het ontdekken en voelen van je eigen emoties, het praten over en het delen van emoties. Pas als kinderen hun eigen emoties voelen en accepteren is er ruimte om samen dingen te ondernemen. Dat maakt het dat emoties een belangrijk onderdeel zijn bij groepsvorming. Ik koos daarom om het boek en bijpassende project ‘Het Kleurenmonster’ te gebruiken tijdens stamgroepdag.

‘Het Kleurenmonster’ is een uitgebreider project. Tijdens de stamgroepdag heb ik vooral de aandacht gericht op de activiteiten rondom emoties. Bij het Kleurenmonster staan de basisemoties centraal; vrolijk, verdrietig, boos, bang, kalm en als laatste verliefd . In het begin zitten bij het Kleurenmonster alle emoties door de war, de kinderen herkenden dit en dat maakte dat ze zich zeer verbonden voelden met het Kleurenmonster. Er zijn twee versies van het boek, een ‘gewoon’ prentenboek en een pop-up prentenboek. Dit is een prachtig boek, het is makkelijk voor te lezen en heel beeldend voor de kinderen. De emoties worden zo veel tastbaarder. De Kleurenmonsters zijn ook als knuffels beschikbaar, deze heb ik zelf aangeschaft. Bij iedere activiteit kwam er een nieuw Kleurenmonster in de klas. Het was een feest!

De Kleurenmonsters zijn het hele jaar bij ons in de klas gebleven, de kinderen mochten aangeven hoe ze zich voelden door een stokje met hun naam bij een Kleurenmonster te zetten. Het gaf ze de gelegenheid met elkaar over hun emoties te praten en elkaar te helpen.

Dit project heeft mijn kinderen op sociaal emotioneel gebied enorm geholpen zich te ontwikkelen. De activiteiten zijn heel gevarieerd. Er zijn creatieve opdrachten maar ook opdrachten waarbij ze lekker moeten bewegen waardoor de activiteiten prima achter elkaar op één dag uit te voeren zijn. Gedurende het jaar kun je ze nog eens herhalen of uitbreiden om de emoties weer onder de aandacht te brengen.

Ik ben werkzaam in regio zuid en er zijn inmiddels al een aantal weken verstreken. Ook dit jaar was de stamgroepdag weer een succes. Sinds dit jaar heb ik groep 1/2/3. Voor mij een goede reden om weer te zoeken naar een nieuwe invulling voor mijn stamgroepdag. Dit jaar heb ik lang getwijfeld over de invulling en de keuze van een project want ik vond er meerdere geschikt. Uiteindelijk koos ik voor het project ‘Vrolijk’.

Op de Kleuteruniversiteit inspiratiedag in Heerenveen heb ik de workshop ‘Tekenen met emoties’ gevolgd van illustrator Mies van Hout. Het boek ‘Vrolijk’ inspireerde mij zodanig. Ik zag direct de ontelbare mogelijkheden in de klas. Dat Kleuteruniversiteit er een project bij heeft gemaakt maakte voor mij het plaatje compleet en ik kon hier gelijk mee aan de slag. Dit project is een project met veel drama en sociaal emotionele opdrachten. Wat een mooie combinatie is dat! Zo hebben de kinderen gedanst op vissenmuziek, een vertelpantomime gespeeld waarin ze emoties hebben uitgebeeld, ze hebben gedobbeld met emoties en natuurlijk vissen met een emotie getekend. Ook dit project was heel afwisselend in de soorten activiteiten en alles paste heel mooi in één dag. De kinderen vonden het tekenen van de vissen met emotie heel erg leuk. Met het schimmentheater, waar de vissen met emoties een verhaal beleven, spelen ze nog dagelijks.

En volgend jaar? Ga ik dan een keer een project herhalen? Ze zijn er allemaal leuk genoeg voor! Aan de andere kant heb ik nog meer mogelijke projecten gevonden die leuke en passende activiteiten hebben voor een stamgroepdag. Of misschien komen er nog wel nieuwe projecten, ik heb nog een heel jaar voordat ik opnieuw moet kiezen.

Tijdens de stamgroepdag worden de kinderen samen nog meer één klas. Ze leren elkaar kennen en meer vertrouwen. Samen bouwen we aan de start van het nieuwe schooljaar. Door op deze dag te werken rondom een kinderboek met een bijpassend project groeit de betrokkenheid en het enthousiasme enorm. Ook kun je er ieder moment van het schooljaar naar terug verwijzen. Of je herhaalt activiteiten waardoor in de klas het groepsgevoel blijft groeien en vormen. Ik zie als juf de meerwaarde van een stamgroepdag en ik ben benieuwd of jij het ziet zitten en wat jouw ervaringen zijn! Vertel het mij in de groep ‘Vrienden van Kleuteruniversiteit’op Facebook of mail naar ambassadeur@kleuteruniversiteit.nl

Je kunt mij overigens ook vinden op instagram: @jufannelieke