Het kiesbord uit de klas?

Esther de Koning is sinds 2009 kleuterleerkracht op de Nieuwe Park Rozenburgschool in Rotterdam. Haar motto is: ‘Maak van elke dag een leerzaam feestje!’ Esther vertelt naar hartenlust eerlijke verhalen over hoe ze haar onderwijs vormgeeft, en durft te experimenteren. In deze blog neemt Esther je mee in haar laatste experiment: een dag zonder kiesbord.

Op een donderdagmiddag zie ik 28 kinderen zichtbaar verhit van de gymles door de gang lopen. Over veertig minuten moeten we al bij een voorstelling zijn, dilemma! Ik gun ze het momentje van spelen, maar de tijd is beperkt en met het gebruik van het kiesbord zijn we zo acht minuten verder. Zonde, dat moet toch anders kunnen? ’Jongens,’ zeg ik, ‘wat nou als we eens kiezen zonder het kiesbord? Het zou iets zijn wat ik reuzespannend vind…’ De kinderen kijken me glunderend aan. De juf die iets spannend vindt? ‘Zou zoiets goed gaan?’ vraag ik. ‘Hoe gaan we het doen als er zes kinderen kiezen voor de zandtafel? En wat als er acht kinderen kiezen voor de huishoek? Gaat dat goed denken jullie?’ De kinderen knikken hevig. Oké, let’s do this! De controle volledig loslaten lukt me niet, daarom maken we eerst een paar simpele afspraken: als je het ergens toch te druk vindt, zoek je een andere hoek op. Bij het magnetische zand mogen maximaal twee kinderen spelen. En natuurlijk: heb plezier!

Het resultaat

Het resultaat? Trotse kinderen! Ze voelen het vertrouwen van de juf en spelen heerlijk. Jongens spelen spontaan in hoeken waar ze niet eerder voor hebben gekozen en de huishoek is gevuld met zes kinderen die allemaal een rol hebben. Het experiment is meer dan geslaagd. Voor mij en voor de kinderen. ’Juf, dit willen we vaker doen!’

De voordelen

• Intrinsieke motivatie: Kinderen kiezen allemaal iets vanuit hun intrinsieke motivatie waardoor iedereen geboeid aan het spelen is, er meer voldoening is en het werk betekenisvoller wordt.
• Autonomie: De autonomie wordt vergroot. De kinderen voelen zich veilig en durven zelf te experimenteren. Er is geen beperking, want ‘overal’ mag mee worden gespeeld.
• Observaties: Doordat iedereen zo betrokken is bij zijn spel heb je als leerkracht meer tijd voor observaties.
• Sociale vaardigheden: Kinderen lopen tegen andere ‘problemen’ aan en worden uitgedaagd hier iets mee te doen. Hoe gaat een kind om met een hoek die heel druk is? Wanneer hij langer op zijn beurt moet wachten of wanneer hij alleen bij een hoek zit?

Mijn conclusie

Een moment van dilemma levert ook iets op. Het is goed om stil te staan bij het feit wat het doel is van het kiesbord en waarom we dit gebruiken. Van vijftien jaar werken mét kiesbord, ben ik naar middagen zonder kiesbord gegaan. Aan het begin van het schooljaar vergeet je hoe kort de spanningsboog is en zeker op vrijdag is het zitten op een stoel een grote uitdaging. Doordat de kinderen het nu gewend zijn om zonder kiesbord te kiezen, kunnen we snel over op het spelen. Hetgeen kleuters het liefst doen. En jij? Durf jij het aan om het kiesbord los te laten? Laat het me weten via Instagram @liefdevoorkleuters. Ik kijk uit naar jouw bevindingen.